China is boos over restricties ASML, maar slaat nog niet terug
Peking is woedend over de beslissing van Nederland om de export van chipmachines naar China aan banden te leggen, zoals dit weekend uitlekte via Amerikaanse media. Primair op Washington, waar de druk vandaan komt, maar ook Den Haag moet het ontgelden. "Een bepaald land heeft zijn egoïstische agenda nagestreefd, ten koste van de landen die het bondgenoten en vrienden noemt", zegt buitenlandwoordvoerder Mao Ning.
ASML is nog geen begrip in China. Maar steeds vaker wordt de chipmachinemaker uit Veldhoven in China wel in één adem genoemd met bekende Nederlandse fenomenen: melkpoeder, windmolens en voetbal. "ASML? Dat heb ik wel voorbij zien komen op TikTok", lacht een jongen, die met zijn vriendin kiekjes aan het schieten is van de CCTV-toren.
In de krant
Meneer Liao, die even verderop in het zakendistrict een kiosk runt, hoeft niet ver te zoeken in de kranten om de berichtgeving over de exportrestricties te vinden. "Echt ontzettend stom, die blokkade van de Verenigde Staten, Japan en Nederland", zegt Liao, terwijl hij door partijspreekbuis Global Times heen bladert. Daarin is een foto van een terneergeslagen Peter Wennink afgedrukt. De blik van de ASML-topman is naar beneden gericht, krabbend aan zijn hoofd. "Jullie zouden hier geld kunnen verdienen", zegt Liao.
Dat is ook precies wat ASML wil. "Wij willen alle klanten bedienen, dat is onze rol", zei topman Peter Wennink vorige week tegen de NOS. Er gaan vooralsnog dit jaar gewoon meer dan vijftig machines naar China, zei het bedrijf dit weekend nadat bekend was geworden dat er een akkoord was over de sancties. Op de jongste reactie uit Peking wil ASML niet reageren.
De verwachting is dat het nog maanden gaat duren voordat er duidelijkheid is voor ASML. Het bedrijf verwacht op dit moment dat de restricties de omzetverwachting van 2023 niet gaan veranderen. Daarbij wijst alles er vooralsnog op dat het bedrijf vooral restricties opgelegd krijgt voor machines die, van alle oudere modellen, het meest geavanceerd zijn.
Hoeveel omzet dit ASML uiteindelijk gaat kosten, is lastig te zeggen. China was in 2021 goed voor 2,7 miljard euro aan omzet, ofwel 15 procent van het totaal. Hoe geavanceerder de machine, hoe duurder die wordt. Wennink benadrukte vorige week dat er "een heleboel absoluut niet-geavanceerde machines" naar China gaan. Hoe dan ook: verminderde inkomsten uit China kan het bedrijf zonder problemen opvangen met de enorme vraag uit andere regio's. Het heeft namelijk een bestellijst ter waarde van 40 miljard euro.
'Niet politiseren'
De technologie van de 'Nederlandse lithografiereus', zoals het bedrijf in de Chinese media vooral ook bekend is, is een van de belangrijkste sleutels die de deur naar verdere modernisering van de Chinese economie moet ontsluiten. Dat juist die deur wordt dichtgegooid, doet pijn. President Xi Jinping wil graag zaken blijven doen met ASML. In een onderonsje met premier Rutte, aan de zijlijn van de G20, drong hij erop aan handel niet te politiseren.
'Waarom heeft Nederland het hoofd gebogen voor de Verenigde Staten?' valt nu te lezen in de Global Times, dat spreekt van een 'mysterieus' akkoord onder leiding van Amerika, waar naast Nederland ook Japan zich bij aansloot. Waar Peking al jarenlang op ramkoers ligt met Washington, blijft de toon richting Den Haag tot nu toe mild. Niet in de laatste plaats omdat de deal nog verder moet worden uitgewerkt: China mag hopen dat er nog ruimte is voor onderhandelingen, bijvoorbeeld over de onderhoudscontracten.
Dat Den Haag formeel publiekelijk nog niets gezegd heeft over de handelsblokkade, maakt ook dat Peking nog niet gedwongen wordt al te fel te reageren. "Openheid en pragmatisme zijn de bepalende kenmerken van de relatie met Nederland", vertelde China's minister van Buitenlandse Zaken Qin Gang volgens een woordvoerder aan zijn Nederlandse collega Wopke Hoekstra.
Kennismakingsgesprek
De twee hadden gisteren een telefonisch kennismakingsgesprek. Minister Hoekstra wilde vandaag niet zeggen wat hij inhoudelijk heeft besproken met de nieuwe minister, maar zegt wel de Nederlandse positie in het ASML-dossier te hebben toegelicht. Ook wil hij niet ingaan op eventuele gevolgen van boosheid uit Peking om de genomen maatregelen.
Dezelfde terughoudendheid op die vraag klinkt vanuit China. Op een vraag van de NOS of er tegenmaatregelen komen vanuit China, houdt woordvoerder Mao Ning zich op de vlakte. "We hopen dat alle partijen een objectief, eerlijk en onafhankelijk standpunt zullen innemen."
