Verkoop 'verborgen' vergunningen kan stikstofuitstoot stevig opjagen
Sarah Bürmann
redacteur Binnenland
De overheid heeft geen zicht op duizenden stikstofvergunningen van veehouderijen, blijkt uit onderzoek van de NOS. Daar kunnen ook 'slapende vergunningen' tussen zitten van boeren die zijn gestopt en hun vergunning verkopen aan een partij die wel gaat uitstoten. Experts zeggen dat de werkelijke stikstofuitstoot daardoor verder kan stijgen en dat de stikstofdoelen van het kabinet verder uit zicht raken.
In de Tweede Kamer is nu al irritatie over luchthaven Schiphol die boerderijen opkoopt om een stikstofvergunning te bemachtigen. De Volkskrant meldde vorige week dat drie van de door Schiphol uitgekochte veehouderijen al niet meer actief waren. Door het gebrek aan overzicht over de vergunningen tast de overheid in het duister hoe vaak dat in de toekomst nog kan gebeuren.
Van de rechter mag de neerslag van stikstof in kwetsbare natuur niet verder toenemen, maar om dat te toetsen, kijkt de rechter naar vergunningen en niet naar de feitelijke uitstoot.
Stikstofruimte doorverkopen
Een bedrijf kan zijn stikstofruimte - de hoeveelheid stikstof die het mag uitstoten - op de momenteel zeer drukke stikstofmarkt doorverkopen aan een ander bedrijf. De regel is dan: de nieuwe 'eigenaar' mag zeventig procent van de uitstoot gebruiken, en de overige dertig procent komt te vervallen. In theorie komt zo elke keer als stikstofruimte van eigenaar wisselt minder stikstof in de natuur terecht.
Maar als bedrijven onbenutte stikstofruimte doorverkopen, neemt de uitstoot in de praktijk juist toe, met maximaal zeventig procent. Raoul Beunen, universitair hoogleraar van de Open Universiteit, ziet het vaker gebeuren. "Je ziet dat in de industrie, maar ook bij wegenbouwprojecten en woningbouwprojecten, dat veehouderijbedrijven die al langere tijd gestopt zijn, geld verdienen aan de vergunninghandel."
Doordat overheden dat toestaan "trek je eigenlijk een heel groot vat van potentiële uitstoot open, waar niemand zicht op heeft." De uitstoot neemt daardoor eerder toe dan af, zegt Beunen.
Minister van der Wal
Een woordvoerder van minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) laat in een reactie aan de NOS weten dat het verkopen van stikstofruimte uit slapende vergunningen niet altijd is toegestaan. Voorwaarde is dat de stal er nog staat en dat het bedrijf weer zou kunnen beginnen zonder toestemming.
De ambitie van de Rijksoverheid om op grote schaal boerenbedrijven op te kopen zodat de stikstofuitstoot omlaag gaat, is dweilen terwijl niemand weet hoe ver de kraan nog open staat, zeggen experts tegen de NOS. Het is volgens hen onmogelijk om de stikstofproblemen in Nederland structureel op te lossen zonder goed overzicht van alle afgegeven vergunningen.
Van der Wal schreef in november aan de Tweede Kamer dat ze verkoop van stikstofruimte uit slapende vergunningen aan banden wil leggen. Volgens haar woordvoerder is het nog niet mogelijk om er voorwaarden aan de stellen, maar wordt daaraan gewerkt.
