De hel van Soledar: waarom Rusland dit stadje per se wil hebben

• Julian Buijzen

  redacteur Buitenland

Het is misschien wel de enige plek langs het ruim 1000 kilometer lange Oekraïense front waar de Russen nog voortgang boeken; het stadje Soledar, 15 kilometer naast Bachmoet. De Russen hebben alle hoop gevestigd op dit gebied, maar de voorwaartse beweging gaat in de laagste en bloedigste versnelling mogelijk.

In Soledar, met z'n strategische zoutmijnen, vinden de laatste weken zeer zware gevechten plaats tussen het Oekraïense leger en Russische huurlingen van de Wagner-groep. De strijd in de regio doet denken aan taferelen uit de Eerste Wereldoorlog.

Een kraterveld met Russische lichamen, gefotografeerd door het Oekraïense leger:

Het is lastig vast te stellen wie de stad in handen heeft. De situatie verandert van dag tot dag.

Jevgeni Prigozjin, de beruchte leider van de Wagner Group, claimt op zijn Telegramkanaal dat zijn troepen de baas zijn in de stad. Het Russische ministerie van Defensie laat weten de noordelijke en zuidelijke toegangsroute van de stad in handen te hebben.

Het Russische staatspersbureau Ria Novosti publiceerde gisteravond een foto van Prigozjin. Hij zou met z'n troepen in de zoutmijnen onder de stad zijn, maar dat valt niet onafhankelijk te controleren:

Oekraïne ontkent de claim van Prigozjin en zegt dat er nog steeds zwaar wordt gevochten om de stad.

Het verhaal van Oekraïne wordt vooralsnog bevestigd door onafhankelijke partijen. Het Institute for the Study of War (ISW) meldt in zijn laatste update dat Rusland nog geen volledige controle over de stad heeft.

Kanonnenvoer

De strijd wordt omschreven als constante golf van menselijk kanonnenvoer die op de stad wordt afgestuurd.

De Oekraïense onderminister van Defensie Hanna Malair spreekt op haar Telegramkanaal van ongekende Russische aanvalsgolven: "De vijand stapt letterlijk over de lijken van zijn eigen soldaten, zet massaal artillerievuur in, en neemt zelfs z'n eigen troepen onder vuur."

De NOS sprak twee weken geleden met tankcommandant Oleksandr die in de buurt vocht. Ook hij bevestigt het verhaal: "Ze gooien steeds nieuwe mensen in de strijd. ondanks de gevechten, de gewonden en zware verliezen blijven ze doorvechten. Ze stoppen niet. Ze putten ons zo uit dat we door onze munitie heen raken."

Velden in de buurt van Soledar zijn veranderd in een landschap vol kraters:

Artillerie lijkt het belangrijkste wapen te zijn in het gebied. Dagelijks vuren beide partijen grote hoeveelheden granaten op elkaar af.

Hoeveel lijkzakken hier iedere dag gebruikt worden, is compleet onduidelijk. Beide partijen laten niets los over verliezen, maar schattingen lopen op tot honderden doden per dag.

Een fotograaf van persbureau Reuters wist onlangs de rand van Soledar te bereiken. Hij zag de stad eindeloos bestookt worden met artillerie en rijen ambulances wachten om gewonden naar ziekenhuizen te brengen.

Het Oekraïense leger publiceerde vandaag deze dronebeelden. Te zien is hoe gewonden uit Soledar worden afgevoerd:

Van de ruim 10.000 oorspronkelijke inwoners wonen er nu nog 559 in Soledar. Door de gevechten is het onmogelijk om de burgers nog te evacueren uit het gebied.

Wie het gebied ook in handen heeft, van het dorpje is nauwelijks meer iets over.

Op nieuwe beelden van satellietbedrijf Maxar is de vernietiging goed te zien. Dit zijn beelden van voor de oorlog, vergeleken met de situatie nu:

Maar waarom is het op het eerste oog onbeduidende plaatsje van 10.000 inwoners zo belangrijk geworden voor beide partijen? De afgelopen maanden lag de focus van de strijd vooral op het naburige Bachmoet.

Het strategisch belang van de plaats is volgens experts beperkt, maar kan juist een rol spelen in de strijd rond Bachmoet. "De Russen hebben Soledar nodig om meer gebied in de Donbas te veroveren', zegt Bob Deen, Oost-Europadeskundige bij Instituut Clingendael. "Als ze Soledar innemen, kunnen ze vanuit daar Bachmoet beschieten en de Oekraïense troepen verjagen."

Oekraïne wil het gebied koste wat kost vasthouden. Alles wat ze nu verliezen, moeten ze later heroveren en dat kost meestal meer levens dan verdedigen.

Prigozjins prestigeproject

Het veroveren van Soledar lijkt vooral symbolische waarde te hebben. En dan specifiek voor één man; Jevgeni Prigozjin.

Nu het Russische ministerie van Defensie al maanden geen vooruitgang weet te melden, ziet Prigozjin zijn kans. Hij is zich de afgelopen maanden steeds meer gaan profileren in deze oorlog. Hij wordt door sommigen gezien als een van de mogelijke opvolgers van Poetin, mocht diens regime vallen. En met successen op het slagveld worden zijn kansen groter.

200 kilometer aan tunnels

Een andere reden waarom hij het gebied zo graag wil veroveren, zijn de zoutmijnen van Soledar. Die zijn volgens Prigozjin van enorm strategisch belang.

Rondom Soledar ligt een zoutmijn met zo'n 200 kilometer aan tunnels, 80 tot 100 meter diep. Volgens het Russische persbureau Interfax is de zoutmijn de grootste van Centraal- en Oost-Europa. De tunnels kunnen gebruikt worden om langs de vijandige linies te komen. Zelfs tanks en pantserwagens passen er volgens Prigozjin in.

Onduidelijk is volgens de BBC echter welke delen van de mijnen nog toegankelijk zijn en waar ze uitkomen.

Bachmoet als hoofdprijs

Vooralsnog houden de Oekraïners stand. Maar de vraag is voor hoelang nog. De Oekraïense brigade die de stad verdedigt, hintte dinsdag al op een gedeeltelijke terugtrekking als de verliezen het grondgebied niet meer waard zijn.

Prigozjin heeft laten weten na Soledar niet klaar te zijn. Hij noemt de naburige stad Bachmoet zijn 'hoofdprijs'. Met de inname met Soledar is hij daar een stap dichterbij.