CBR: actie nodig tegen georganiseerde 'voorzegfraude' bij theorie-examens

Het CBR ziet de laatste tijd een toename van een geraffineerde vorm van fraude bij de theorie-examens voor het rijbewijs. In het hele land blijken kandidaten een trui of vest te dragen met een verborgen camera. Daarmee worden de vragen gefilmd en vervolgens krijgen ze de antwoorden van buitenaf ingefluisterd via een oortje.

Directeur Alexander Pechtold van het CBR noemt het "georganiseerde criminaliteit", waar grof geld mee wordt verdiend. Het steekt hem dat politie en OM te weinig mogelijkheden hebben om er iets aan te doen. Ook doet hij een oproep aan de politiek om examenfraude specifiek strafbaar te maken. Nu komen daders er nog te makkelijk mee weg.

Kort voor de jaarwisseling werd er nog een 45-jarige man betrapt op het CBR-kantoor in Arnhem. Hij had een cameravest aan en kreeg hulp op afstand voor de antwoorden. Hoe de medewerkers van het CBR hem wisten te betrappen, wil de organisatie niet zeggen. Men wil mogelijke fraudeurs niet op ideeën brengen.

2000 euro

Kandidaten moeten altijd horloges en mobiele telefoons opbergen in een locker voordat ze het examenlokaal binnengaan. Ook hebben de beveiligers een handscanner waarmee ze kunnen controleren of iemand verboden apparatuur bij zich heeft.

Toch glippen er vrijwel zeker fraudeurs tussendoor, zegt Pechtold. "De laatste maanden betrappen we elke week 1 tot 2 mensen. Dat is wat we zien. Maar we weten niet wat we niet zien." Hij hoort dat kandidaten wel 2000 euro betalen voor zo'n hulplijn bij het examen.

"Het is niet te vergelijken met het spieken vroeger op school. Het is allemaal heel geavanceerd."

Dit is de apparatuur waarmee een kandidaat is betrapt. Rechts het piepkleine oortje waarmee de antwoorden werden doorgegeven:

Pechtold zegt dat zijn organisatie al veel heeft geïnvesteerd om fraude bij het halen van het felbegeerde roze kaartje tegen te gaan. "Maar ik vind het maatschappelijk gezien nogal absurd dat we in het kader van de verkeersveiligheid zo veel maatregelen moeten nemen om een eerlijk examen mogelijk te maken."

Nieuwe detectieapparatuur

Volgens Ed Eering, als divisiemanager verantwoordelijk voor de theorie-examens bij het CBR, is de 'voorzegfraude' al langer bekend. "Het leek een beetje uitgebannen, maar we hebben nieuwe detectieapparatuur aangeschaft en het personeel beter getraind en nu blijkt het toch weer terug."

Uit de politieonderzoeken die tot nu toe zijn gedaan blijkt volgens Eering dat het vaak om een "eenmalig, vluchtig contact" gaat tussen de kandidaat en de mensen achter de fraude. Zo hoeven ze de gebruikte apparatuur, die best duur is, meestal niet terug te geven.

Niet zo lang in Nederland

Het valt directeur Pechtold op dat de meeste kandidaten die nu gepakt worden voor de fraude nog niet zo lang in Nederland zijn. "Ze weten misschien de wegen binnen de overheid niet zo goed of denken dat ze op een makkelijke manier examen kunnen doen door veel geld te betalen."

"Misschien hebben ze moeite met de taal, dat weet ik allemaal niet. Maar ik vind het vooral sneu. Je betaalt een hoop geld, en als je dan vervolgens gepakt wordt, sta je met lege handen."

De bedragen die betaald worden voor de fraude lijken weggegooid geld. Het doen van theorie-examen bij het CBR kost per keer 41 euro. Met een beetje studeren lukt het meestal om na een aantal keer het examen te halen.

Strafrecht

Volgens Pechtold komt de politie altijd langs als er iemand betrapt is.. "Zo iemand krijgt meestal een boete of taakstraf. Maar de mensen die er echt achter zitten gaan vrijuit. Die moeten we opsporen. Ik zou heel graag willen dat politie en justitie meer ruimte krijgen om dat te onderzoeken."

Probleem daarbij is ook dat de aanpak van examenfraude nu niet goed geregeld is in het wetboek van strafrecht. Daardoor komen de mensen achter de schermen er ook te makkelijk mee weg. Pechtold hoopt dat de politiek de wet wil wijzigen, zodat er ook straffen opgelegd kunnen worden.

VVD-Kamerlid Daniël Koerhuis heeft al aangedrongen op zo'n wetswijziging. Het kabinet wil daar binnenkort op terugkomen.

De politie kan nog niet reageren op de uitspraak van Pechtold dat er te weinig prioriteit wordt gegeven aan opsporing. Daarvoor moet er eerst in de politiesystemen gekeken worden hoe vaak deze vorm van fraude voorkomt en dat kost volgens de woordvoerder enige tijd.