Eén vuurwerkknal en Zahraa is terug bij het bombardement in Irak

"Bam! Dat is het ergst", zegt Zahraa (19), die uit Irak is gevlucht. "Die kleurtjes zijn niet erg, maar je trilt opeens helemaal." Vuurwerk doet haar niet denken aan feest, maar aan een bomaanslag in Irak, zeven jaar geleden.

Voor veel mensen met een trauma door een bombardement of beschietingen is Oud en Nieuw een moeilijke periode, zegt Simone de la Rie. Zij is klinisch psycholoog bij het ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum en behandelt veel mensen die zijn gevlucht uit oorlogsgebieden.

Wereldwijd kampt 13 tot 25 procent van de vluchtelingen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS), blijkt uit de Zorgstandaard van eind 2020. Mensen met PTSS kunnen door harde, onverwachte vuurwerkknallen een herbeleving krijgen van een bombardement of beschietingen, zegt De la Rie.

Zahraa vluchtte met haar familie naar Nederland. Ze woont in Utrecht, maar als ze een vuurwerkknal hoort, is ze met haar hoofd weer in Irak. "Iedereen vliegt, iedereen rent", zegt ze. Ze voelt opnieuw de angst en moet huilen. Vorig jaar verstopte ze zich op 31 december vlak voor de jaarwisseling in een garage. "Iedereen keek me aan van: wat doe je hier? Maar ja, ik was gewoon bang."

NOS Stories sprak met Zahraa. Kijk hier het hele interview:

Psycholoog De la Rie hoort in haar spreekkamer geregeld dat mensen opzien tegen Oud en Nieuw. In eerdere jaren had ze patiënten uit Syrië en Irak die kampten met angstgevoelens tijdens de jaarwisseling. Het is volgens zeer waarschijnlijk dat mensen uit Oekraïne hier straks ook last van hebben.

Ook psycholoog Melissa van Buuren van psychologiepraktijk Van Buuren krijgt mensen in haar praktijk die bang zijn voor vuurwerk. "Soms ligt de oorzaak relatief dichtbij in het verleden, soms gaat het jaren terug."

Om angst rond de jaarwisseling te voorkomen, helpt het volgens De la Rie als mensen bewust bedenken dat er vuurwerkknallen gaan komen. Vooral het onverwachte veroorzaakt namelijk vaak angst, zegt De la Rie. Andere oplossingen zijn volgens haar steun of afleiding zoeken.

Geluidsbeschermers kunnen ook helpen, zegt Van Buuren. "Maar als mensen langdurig last houden, kunnen ze ook een behandeling overwegen zoals EMDR-therapie of exposure-therapie." Bewustwording is volgens Van Buuren belangrijk: "Mensen moeten gaan inzien dat er geen direct dreigend gevaar is; dat het geen bom is, maar vuurwerk".