De vrouwen van 2022: dromen van drie keer goud kwam niet eens in Schouten op

• Joost Smedema

  redacteur NOS Sport

In de laatste week van 2022 blikken we terug op het voorbije sportjaar met zes Nederlandse vrouwen die successen beleefden. Vandaag in de tweede aflevering: schaatsster Irene Schouten.

Waarom zou je dromen van iets wat je eigenlijk niet voor mogelijk houdt? Wat heeft het voor zin je iets voor te stellen bij wat je onwaarschijnlijk acht? Drie gouden olympische medailles? "Dat gaat niet, dat kan niet zomaar."

Eén medaille, maakt niet uit wat voor kleur. Daar was Irene Schouten al heel blij mee geweest. Was het valse bescheidenheid toen ze in november 2021 uitsprak waar ze op hoopte in Peking, of wist ze gewoon niet hoe goed ze was?

'Van tevoren geen gelul'

"Dat is hoe wij erin staan", zegt haar trainer Jillert Anema. "Ga je makkelijker winnen als je zegt dat je gaat winnen? Nee. Het doet niks. Van tevoren geen gelul. Je kansen om te winnen nemen alleen maar af."

Ze werd na Ard Schenk en Yvonne van Gennip de derde Nederlandse schaatser die een olympisch toernooi afsluit met drie keer goud. Drie kilometer. Vijf kilometer. Massastart. En ook nog brons op de ploegenachtervolging.

Schouten kijkt verbaasd op als ze hoort dat ze zich slechts één medaille wenste. "Niet? Heb ik dat gezegd?"

'Doe gewoon normaal'

"Ik ben daar wel iets in veranderd. Na de Spelen heb ik meer zelfvertrouwen gekregen. Maar het is wel zo dat bij ons in de ploeg wordt gezegd: doe gewoon normaal."

"Toen ik in Calgary aankwam, moesten een paar rijders van Reggeborgh en Jumbo lachen dat ik geen businessclass vloog", zegt Schouten. "Dat vinden ze dan raar. Zij zeggen: je kan het betalen, waarom doe je het niet? Maar ik zie het anders."

"Ik denk dan: ik ben met de ploeg en in die acht uur vliegen heb ik een paar duizend euro verdiend, want zo veel kost zo'n ticket. Zo kijk ik ertegenaan."

In die woorden 'doe maar normaal' zit de overeenkomst tussen rijder en coach, tussen Schouten en Anema. "West-Friezen hebben een schurft aan Friezen, maar wel veel van dezelfde karaktertrekken. Niet zeuren, geen grote mond hebben en gewoon hard werken", zegt Anema.

Hij heeft van Schouten een kampioen gemaakt. Ze was nog "een beetje timide" bij het begin van hun samenwerking in 2016. "Irene leefde te veel in wat nog niet goed was en daardoor miste ze hoe goed ze was."

Schouten: "Ik moest meer een bitch worden. Meer mijn mond opentrekken als ik in een training of massastart werd weggeduwd. Al jarenlang zei Jillert: Irene, je zit al bij de wereldtop, je laat het alleen niet zien."

'Soms met oogkleppen leven heeft geholpen'

Zich uitspreken op de baan en iets vaker dan haar lief is 'nee' zeggen tegen vrienden en familie leverde haar op de Spelen veel op. "Dat vind ik wel heel moeilijk. Maar soms met oogkleppen leven heeft wel geholpen."

De coronamaatregelen in het olympische seizoen gaven daarbij onbedoeld een zetje in de goede richting. "Dat ik niet naar allerlei sociale verplichtingen kon, heeft me deels geholpen. Dat gaf een stukje rust. Alleen: ik weet wel dat ik dat niet acht jaar lang kan doen."

Schouten koos er in aanloop naar dit seizoen voor niet opnieuw naar Italië te gaan. Ze trok met haar man naar Colombia voor een trainingskamp en vakantie in één, op skeelers:

Marathonschaatser Schouten domineerde al jaren het peloton en de afgelopen jaren greep ze steeds vaker ook medailles op de langebaan. Olympisch Peking verliet ze met vier stuks. "Er is niet één mooiste verhaal, maar ik ben wel wat trotser op de drie kilometer vanwege de druk die erop stond."

"Het was de eerste afstand en dat na het hele gedoe op de ploegenachtervolging. Ik hoefde mijn telefoon maar te openen en het ging alleen maar over Schouten."

Ophef rond de achtervolging

Een video-serie op de site van het AD had tot een relletje geleid. Schouten zou geïnsinueerd hebben dat ze op de ploegenachtervolging liever niet met Ireen Wüst in het team reed. "Dat was totaal niet waar. Echt complete onzin, want wij kunnen prima met elkaar."

"Maar een journalist zette het neer, iedereen nam het over en dat gaf ophef, dat ik Ireen niet in het team wilde."

"Allerlei journalisten wilden wat, maar ik moest me focussen op de drie. Dat ik me daar redelijk van heb afgezonderd, daar ben ik trots op. Het was geen toprit, maar dat ik het toch heb gehaald, maakt het een van de mooiste."

En wat Anema die dag deed? "Ik heb eigenlijk alleen maar met de armen over elkaar gezeten. Zij heeft alles goed gedaan daar, foutloos. Ik heb echt niets gedaan."

Op de massastart, toen het goud op de vijf kilometer al was veroverd, was zijn rol groter. "Als coach ben je onderdeel van de ploeg. De massastart- en marathonrijders weten dat dat heel belangrijk is."

'Één foutje en je bent klaar'

Schouten: "Bij de massastart was er ook veel druk, maar daar had ik niet het gevoel dat het echt moest. Het is een spel, er kan van alles gebeuren. Als je één foutje maakt, ben je meteen klaar."

"Dat zag je ook: we hadden een heel plan, maar mijn ploeggenoot Marijke Groenewoud viel. Dus dat plan viel in duigen. Dan moet je het zelf doen. Uiteindelijk is dat gelukt. Dat geeft ook een heel goed gevoel."

Schouten streed op het laatste rechte eind van de olympische finale in een ultieme sprint tegen Ivanie Blondin. In de laatste veertig meter passeerde ze de Canadese.

"En ik deed niks", zegt Anema. "Ik stond niet te springen of te juichen."

"Goud op de massastart was een logisch gevolg van wat je gedaan hebt, dus er was geen gejuich. Misschien was het eerder opluchting."

"Maar dan komt Irene bij me en dán is er de emotie. Dan heb ik tranen in mijn ogen. Omdat dat een proces van jaren is geweest. Dit zit in haar lijf en potverdomme, ze doet het gewoon exact. Ze maakt het helemaal waar. En dat is zo moeilijk: gewoon doen wat je kan."

Schouten: "Dat ik 'm heb gehaald, vind ik geweldig, omdat ik er al zo veel jaren mee bezig ben. En omdat wij dat onderdeel als team serieus nemen."

Anema: "Zo vaak is het haar niet gelukt en nu doet ze het. Dat is een beloning voor al dat harde werken. Ze heeft altijd voorop gelopen in de strijd. Bij alle klotetrainingen gaf ze weer alles. Ik vind dat ze het volledig verdiend heeft."

Schouten realiseerde in 2022 wat ze in haar dromen niet toeliet. Omdat ze het zo onwaarschijnlijk vond. "Als meisje droom je er eerst van om profschaatster te worden. Ik ben een type dat dan ook graag wil winnen. En als je dan naar de Olympische Spelen gaat, wil je graag olympisch kampioen worden."

"Ik had het aan het begin eigenlijk niet echt door, maar het besef groeit langzamerhand. Dat je denkt: de Olympische Spelen zijn het hoogst haalbare in de sport en dan haal je op één Spelen op drie afstanden goud."

Ze leeft haar niet te dromen droom. "In één woord? Bizar."