Neonazi en oud-leider NVU Joop Glimmerveen (94) overleden

Oud-voorzitter Joop Glimmerveen van de extreemrechtse Nederlandse Volks-Unie (NVU) is op 94-jarige leeftijd overleden. Dat meldt de NVU op sociale media. Glimmerveen werd meermaals veroordeeld, onder meer voor het aanzetten tot haat bij toespraken in de jaren negentig. Hij kreeg daarvoor een celstraf opgelegd.

In 1974 werd boekhouder Glimmerveen plotseling bekend als leider van de Nederlandse Volks-Unie (NVU), die drie jaar eerder was opgericht door voormalige SS'ers en NSB'ers. Zelf had Glimmerveen geen naziverleden en hij vond dat zijn partijgenoten te veel bezig waren met het verleden. Als leider van de Nederlandse Volks-Unie was hij de eerste in Nederland die politiek maakte van de afkeer van immigranten.

Mislukte verkiezingen

Onder zijn leiding deed de NVU mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag met een tegen Surinamers en Antillianen gerichte campagne. In een pamflet dat in tienduizenden exemplaren werd verspreid riep hij op Den Haag blank te maken. Hij kreeg er veel publiciteit mee, onder meer doordat premier Den Uyl het pamflet afgrijselijk en beschamend noemde.

Glimmerveen kreeg 3965 stemmen en kwam daarmee net een paar stemmen tekort voor een zetel in de Haagse gemeenteraad. Inmiddels was hij door zijn werkgever ontslagen en was hij gescheiden van zijn vrouw. Hij bewoonde een kamer in een pension in het huis waar in de oorlog NSB-leider Rost van Tonningen had gewoond.

De rest van zijn leven zou hij van een uitkering leven. Hij radicaliseerde verder, ging Hitler en NSB-leider Mussert verheerlijken en de Holocaust ontkennen. In 1977 deed hij mee met de Tweede Kamerverkiezingen. Ditmaal haalde hij 33.000 stemmen, opnieuw te weinig voor een zetel. Een poging van justitie om zijn partij te verbieden mislukte.

Rivaal Janmaat

In de jaren tachtig keerde hij zich tegen zijn rivaal Hans Janmaat, die er met zijn Centrumpartij wél in geslaagd was in de Tweede Kamer te komen, maar volgens Glimmerveen veel te gematigd was. Hij noemde hem "een voorbeeld van mislukte rasvermenging."

Glimmerveens NVU was een marginaal clubje, met vermoedelijk tientallen leden. Hij liet zich door zijn partijgenoten vereren en toejuichen als een groot leider, waarbij de Hitlergroet werd gebracht en Sieg Heil werd geroepen. Ze waren voortdurend bij relletjes en incidenten betrokken, waarbij ook Glimmerveen zelf meermalen werd gearresteerd.

In 2001 kwam het tot een breuk in de NVU. Glimmerveens jarenlange volgeling Constant Kusters werd de nieuwe leider en Glimmerveen stapte eruit. Hij bleef nog jaren actief in rechts-extremistische kringen, maar haalde nog maar zelden het nieuws.

Een van de laatste keren was in 2008. Glimmerveen werd toen op 79-jarige leeftijd in België nog vervolgd voor het brengen van de Hitlergroet op een Duitse militaire begraafplaats. Hij moest een boete van 1100 euro betalen.

Een jaar later werd hij met veertig sympathisanten uit een dorpshuis in Eexterveenschekanaal gezet. De neonazi's hadden het huis zogenaamd gehuurd om een verjaardag te vieren, maar de zaal hing vol met nazivlaggen en nazistische afbeeldingen en symbolen.

Breuk met familie

Zelf noemde Glimmerveen zich overigens liever niet extreemrechts, bleek uit een interview met NRC in 2009. "Extreem heeft zo'n negatieve bijklank. Ik noem me nationaalsocialist", zei hij, verwijzend naar de fascistische ideologie van Hitlers NSDAP.

In datzelfde interview gaf hij aan dat geen contact meer had met zijn familie vanwege zijn denkbeelden. "Mijn zoon heeft zijn achternaam veranderd, omdat hij er zoveel last van had".