Meldkamers moeten stoppen met waarschuwen van journalisten, NVJ verbijsterd
Het wordt voor lokale journalisten een stuk moeilijker om beelden te maken of verslag te doen van grote incidenten als verkeersongelukken of steekincidenten. Minister Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) schrijft aan de Tweede Kamer dat meldkamers moeten stoppen met het automatisch waarschuwen van journalisten en fotografen.
Dat zogeheten persalarm wordt verstuurd bij grote incidenten die mogelijk interessant zijn voor nieuwsmedia. Journalisten die erop geabonneerd zijn, krijgen gelijktijdig met de hulpdiensten tekstberichten over zo'n incident.
Maar volgens Yesilgöz is er geen wettelijke basis voor dat systeem. Er bestaat de kans dat zo'n persalarm informatie bevat die herleidbaar is tot een individu, en dat is in strijd met de privacywetgeving.
De minister baseert zich daarbij op een advies van de landsadvocaat. Die werd door de meldkamers ingeschakeld, omdat met name de ambulancediensten vragen hadden gesteld over het gebruik van het persalarm. Ambulancemedewerkers zijn gehouden aan het medisch beroepsgeheim.
Niet noodzakelijk voor politietaak
De landsadvocaat concludeert dat de persalarmen geautomatiseerd worden verzonden door de meldkamer, waardoor er vaak geen tijd is om te controleren of er sprake is van het versturen van persoonsgegevens. Ook is het afgeven van een persalarm niet noodzakelijk als het gaat om de wettelijke taak van de politie.
Het huidige persalarm ontstond nadat de hulpdiensten het digitale C2000-communicatiesysteem in gebruik hadden genomen. Daarmee kwam er een einde aan de mogelijkheid voor journalisten om met een scanner het radioverkeer van politie, brandweer en ambulancedienst af te luisteren.
Yesilgöz onderstreept in haar brief aan de Kamer het belang van persvrijheid. "Het recht op persvrijheid brengt echter niet mee dat op de overheid een positieve verplichting rust om uit eigen beweging persalarmeringen te verstrekken aan de pers."
Andere vorm
Ze kan naar eigen zeggen tot geen andere conclusie komen dan "dat de huidige vorm van persalarmeringen stopgezet moet worden. Overheidsinstanties dienen zich immers, net als iedereen, aan de bestaande wettelijke kaders te houden."
Yesilgöz zegt zich te realiseren dat een grote groep (lokale) journalisten en fotografen hierdoor geraakt wordt. Ze wil met de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) en de hulpdiensten kijken of het mogelijk is om een andere vorm van informatievoorziening op te zetten, die wel voldoet aan de wet- en regelgeving.
NVJ: maakt werk voor journalisten veel lastiger
Journalistenvakbond NVJ is verbijsterd. Het einde van het persalarm maakt het werk voor journalisten veel lastiger en in sommige gevallen bijna onmogelijk, zegt Paul Teixeira van de NVJ. "Het heeft ook economische impact, natuurlijk. Er zijn redelijk veel freelance fotojournalisten en cameracrews die in minder of meerdere mate afhankelijk zijn van werk op basis van incidenten."
Ook het publiek gaat de gevolgen merken, zegt Teixeira. "Als wij als journalisten dingen niet weten, domweg omdat er geen melding van wordt gemaakt, dan kunnen we er ook niet over berichten. Je kunt afdoen: dan maar niet berichten over een ongeluk. Maar stel dat er een vliegtuig ergens crasht of dat er een bekend iemand wordt mishandeld, dan weten we dat niet."
Teixeira zegt dat er gesproken is met het ministerie, maar nog niet met de minister. Hij wil graag met haar in gesprek. Een directe oplossing ziet hij nog niet. De juristen van de NVJ gaan daar onderzoek naar doen.
"En dan moeten we gaan kijken hoe het anders kan", zegt Teixeira. "Het wordt een afweging tussen de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid en de vrije nieuwsgaring aan de ene kant en aan de andere kant het medisch beroepsgeheim."