Botsing over windmolens dreigt in provincie Utrecht
Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft vandaag gewaarschuwd dat de tijd voor plannen voor opwekking van wind- en zonne-energie op land begint te dringen. Daarbij valt op dat veel gemeenten de regionale klimaatdoelen niet omarmen, zeker sinds de laatste gemeenteraadsverkiezingen niet. Heel duidelijk is dat in Utrecht, waar provincie en gemeenten afstevenen op een confrontatie over windmolens.
De provincie had de gemeenten opgeroepen om met meer plannen voor windenergie te komen en gaf ze daar een half jaar de tijd voor, tot 1 december. Maar nu die periode voorbij is, blijkt dat de gemeenten onvoldoende over de brug zijn gekomen.
Utrecht is de provincie waar het minste aantal windmolens (15) staat en zegt nu desnoods zelf de plekken ervoor te gaan aanwijzen. Onwillige gemeenten en gebrek aan draagvlak zijn een oorzaak van de dreigende stagnatie. Andere oorzaken zijn problemen met het elektriciteitsnet en het ontbreken van voldoende arbeidskrachten om windmolens te bouwen.
Gemeenten en provincie spraken eerder al af hoeveel duurzame energie ze willen opwekken. Maar gemeenten komen daar nu soms van terug, signaleert provinciebestuurder Huib van Essen (klimaat en energie). "Nu het concreter wordt, zie je gemeentes toch weer een beetje terugkrabbelen en zeggen: niet hier." Ook zijn op sommige plekken politieke partijen die tegen windmolens zijn in het gemeentebestuur gekozen.
Verantwoordelijkheid pakken
Als het aan hem ligt blijft de provincie samen optrekken met de gemeentes, maar niet tot elke prijs. "Als er vanuit alle gemeenten gezamenlijk te weinig plannen komen, dan zullen wij onze verantwoordelijkheid pakken om daar toch een keuze in te maken en te zeggen: dit zijn de meest geschikte locaties om windplannen gerealiseerd te krijgen." De provincie denkt dat er veel meer locaties mogelijk geschikt zijn dan de gemeenten.
Van Essen snapt naar eigen zeggen de weerstand tegen windmolens. "Tegelijkertijd zie ik ook veel mensen die zich grote zorgen maken over klimaatverandering. Die zeggen: overheid, pak die handschoen op, maak keuzes, en zorg dat er plek komt voor schone energie. Die opdracht hebben wij ook." De provincie zal daarbij zoeken naar locaties die zo min mogelijk effect hebben op omwonenden of de natuur.
Eén gemeente die geen windenergie binnen de eigen grenzen wil, is De Ronde Venen. Marcelle Buitendam is raadslid van Ronde Venen Belang, dat bij de gemeenteraadsverkiezingen de grootste politieke partij werd. Ook is ze betrokken bij de actiegroep tegen windmolens Red de Plassen. Ze is ontstemd dat de provincie desnoods de plekken voor windmolens gaat aanwijzen.
Eerst op zee
"Als de provincie eenzijdig oplegt dat we hier windturbines plaatsen, dan gaan we daar uiteraard niet mee akkoord. Wij hopen dat we het met een de-escalerende route kunnen oplossen, maar er komen geen windturbines in De Ronde Venen", zegt Buitendam. Haar partij maakt zich zorgen over de gezondheidseffecten van windmolens en over mogelijke effecten op de natuur. Ook wil de partij dat er zo mogelijk eerst meer windmolens op zee geplaatst worden.
Ronde Venen Belang wil wel inzetten op meer zonne-energie, zowel op daken als op de grond. Begin volgend jaar gaan de gesprekken met omwonenden beginnen bij de eerste locatie waar een zonneveld kan komen. De Ronde Venen staat hierin niet alleen, veel meer gemeenten willen liever inzetten op zonnevelden dan op windmolens.
Betere balans
Maar volgens de provincie leidt grootschalig inzetten op zonne-energie tot grotere problemen met het elektriciteitsnet, dan een mix van zonne- en windenergie. "Het is belangrijk dat er een betere balans komt tussen zon en wind, want het waait vaker dan dat de zon schijnt", zegt Van Essen. "Dat betekent dat je door dezelfde kabel veel meer energie over een heel jaar kan transporteren als je dat met een windmolen doet dan als je dat met een zonneveld doet."
Gedeputeerde Van Essen ziet dat de provincie soms ook om hulp wordt gevraagd. "Er zijn ook gemeenten die tegen ons zeggen: wij herkennen het beeld dat wij als gemeentes soms de neiging hebben om de windmolens naar de buren te schuiven. Dus provincies, help ons daarbij, om op het niveau van de hele provincie de goeie locaties te kiezen."
