Prestigieuze voetbalschool loont Qatar (nog) niet: achtste finales fata morgana
Van Qatar verwachtte bijna niemand iets. En toch voelt de vroegtijdige uitschakeling op het WK, na nederlagen tegen Ecuador en Senegal in de groepsfase, teleurstellend. Zeker voor de Qatarezen. De achtste finales bleken een fata morgana.
Nu wacht dinsdagavond Oranje. Een kans de eer te redden en te laten zien wat een hightech voetbalschool en geheime trainingskampen waard zijn. Want de twee grote sterren van Qatar, Akram Afif en Almoez Ali, producten van de Qatarese voetbalcultuur, opgeleid bij de prestigieuze Aspire Academy, straalden niet.
Hypermodern
Als tien- en dertienjarige jongens komen Ali en Afif in de hypermoderne trainingsomgeving van Aspire terecht. De ontwikkeling van nationaal topscorer Ali staat symbool voor het Aspire-project.
Geboren in de Sudanese hoofdstad Khartoem, verhuist Ali als kind met zijn ouders naar Qatar. Hij leert daar voetballen en krijgt de Qatarese nationaliteit. Op zijn tiende bemachtigt hij een plekje op de luxueuze, in 2004 per emirdecreet opgerichte, voetbalschool in Doha.
"Het leven daar is wel pittig", zegt de in Breda geboren en getogen Fouad el Fdil, die jaren in Qatar werkte, als jeugdtrainer bij Aspire en later als sportief directeur bij Al-Gharafa. Meer dan trainen, naar school gaan, eten en slapen, is de voetbalopleiding niet, legt El Fdil uit. Sommige jongens overnachten intern, anderen gewoon thuis.
Neem hier een kijkje bij de Aspire Academy. El Fdil legt uit hoe het er werkt:
Na jaren bivakkeren op de luxe academie in Doha, wordt de 18-jarige Ali door de hoge heren van Aspire naar een van de satellietclubs in Europa gestuurd. Naar het Belgische K.A.S. Eupen, aan de Duitse grens. Voetbalpersoonlijkheid kweken, noemt El Fdil het.
"Ik weet niet of je ooit in Eupen bent geweest? Daar ga je niet voor je lol naartoe. Je komt in een klein plaatsje, waar ze niet de comfort en luxe hebben die je in Doha hebt. Je wordt uitgedaagd."
Doorbreken bij Eupen lukt Ali niet. Hij verkast nog naar het Oostenrijkse LASK en naar de Spaanse tweede divisie, om als 20-jarige terug te keren bij de club waar hij nu speelt in Qatar, Al-Duhail.
De Europese voetbaldroom van maatje Afif - volgens El Fdil "de smaakmaker, een beetje de Memphis Depay van Qatar" - verloopt iets glansrijker. Na ook een seizoen bij Eupen, vertrekt de 20-jarige Afif naar Villarreal. De Spaanse subtopper leent hem direct uit aan Gijon, waarna Afif via opnieuw Eupen terugkeert naar Qatar, naar zijn huidige werkgever Al-Sadd.
In Qatar bouwen Ali en Afif, inmiddels beiden 26 jaar, een stabiele carrière als profvoetballer op en groeien uit tot boegbeelden van het nationale team.
El Fdil, die na twaalf jaar dienstverband bij de KNVB in 2013 werd binnengehengeld door Aspire, maakte het grootste deel van de huidige Qatar-selectie van dichtbij mee, toen de mannen nog jongens waren.
"De kern van het team bestaat uit spelers die uit de Aspire Academy komen", vertelt El Fdil. "Vanaf de onder 16 zijn ze meegegroeid naar het nationale elftal. Dat is uniek. Ze spelen al heel lang samen." Achttien internationals leerden voetballen op de opleiding in Doha.
De spelers kennen elkaar ook uit de nationale competitie, de Qatar Stars League (QSL). Een competitie waarin wekelijks geen hond op de tribune zit. Laat dat volgens bondscoach Félix Sánchez nou net een van de redenen zijn voor de WK-mislukking. "Misschien hebben de zenuwen ons verraden."
De druk is - of was - immens, benadrukt El Fdil. "Deze jongens, die normaal in lege stadions spelen, staan onder hoogspanning. Op alle manieren zijn ze gefaciliteerd voor de optimale voorbereiding."
Dat het wennen zou worden aan het niveau, voorzag de Qatarese voetbalbond ook wel. En dus lieten ze de koffers pakken voor een absurde voorbereiding. Vanaf juni eiste de bond alle internationals op en vertrok zes maanden op een geheimzinnig trainingskamp.
Bekijk hier hoe de geheime WK-voorbereiding van Qatar verliep:
Met een beetje fantasie kan je zelfs zeggen dat de WK-voorbereiding al in 2006 begon, toen Sánchez, destijds jeugdtrainer bij Barcelona, naar de Aspire Academy werd gehaald en de leiding kreeg over een jonge groep spelers. Met de talentvolle generatie van Ali en Afif groeide Sánchez mee.
Investeringen
Als Qatar in 2010 het WK krijgt toegewezen, komt de ontwikkeling van het voetbal in een stroomversnelling, zegt El Fdil. De Aspire Academy moderniseert nog verder, alles om het Qatarese voetbal zo goed mogelijk te presenteren aan de wereld bij de start van het WK, twaalf jaar later.
"In 2014 werd de onder 19 kampioen van Azië. Dat is het moment waarop iedereen ging geloven in het model van de Aspire Academy." In 2019 groeit de hoop nog meer als Qatar de Azië Cup wint, na winstpartijen tegen WK-gangers Saudi-Arabië, Zuid-Korea en Japan.
Nu blijkt dat Qatar geen indruk kan maken op het allerhoogste podium en Aspire geen wereldsterren afleverde, doemt de vraag op of het hele project niet volledig is mislukt.
"Het trainingscentrum heeft nooit als doelstelling gehad om geld op te brengen, maar is bedoeld om te laten zien dat het model goed heeft gewerkt voor Qatar en een voorbeeld kan zijn voor andere landen", zegt El Fdil.
Blijft toch de vraag hangen of de emir nog wel geld wil steken in het voetbalproject als het WK straks voorbij is en de schijnwerpers van de voetbalwereld niet meer op Qatar gericht staan.
"Er zijn nog wel generaties die goed zijn opgeleid en in Azië om de prijzen gaan meedoen", zegt El Fdil. "Maar wat daarna komt, gaat minder worden. Het gaat nooit meer worden als hoe het was tussen 2010 en 2022."
