Achteruitgang in 45 landen: 'Conservatisme verergert aids-epidemie'

Het Aidsfonds waarschuwt dat de aidsepidemie wereldwijd verergert. Hoewel het tegenwoordig mogelijk is verspreiding met medicijnen tegen te gaan, waren er in 45 landen juist meer besmettingen in 2021 dan het jaar ervoor.

Ook in gebieden waar de epidemie eerder nog onder controle leek, nemen de besmettingen weer toe, meldt het fonds in een overzicht in aanloop naar Wereldaidsdag, 1 december. Zo was er naast de strucurele groei in Oost-Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika nu ook verslechtering te zien in Azië en Latijns-Amerika.

"Na 40 jaren van inspanningen en wetenschappelijke voortuitgang zetten we in te veel landen nu weer grote stappen achteruit", waarschuwt directeur Mark Vermeulen.

Verschillende oorzaken

Het Aidsfonds ziet verschillende oorzaken voor de trend. Zo werd er tijdens de coronapandemie minder getest op de ziekte, waardoor meer mensen onbewust het virus konden doorgeven. Door de economische crisis die volgde waren veel geïnfecteerden bovendien niet zeker van een dagelijkse maaltijd, terwijl dat juist nodig is om medicijnen goed te laten werken.

Daarnaast wijst het fonds naar de invloed van conservatieve leiders wereldwijd, die een adequate aanpak van de epidemie door discriminatie bemoeilijken. Homomannen, transgender personen, sekswerkers en drugsgebruikers worden steeds vaker gestigmatiseerd en hebben daardoor geen toegang tot preventiemiddelen en medicijnen. Het fonds spreekt van "dictatoriale regimes en conservatief beleid dat bewust mensen uitsluit van hiv-zorg".

Zo verdubbelde het aantal infecties in El Salvador onder homomannen en was de kans op besmetting bij trans vrouwen daar zelfs acht keer groter. Op de Filipijnen, waar prostitutie, drugsgebruik en homoseksualiteit hard worden aangepakt, vervijfvoudigde het aantal hiv-besmettingen sinds 2010. Nog niet de helft van hen krijgt levensreddende medicijnen.

Nederland koploper

Rusland is het land waar wereldwijd de verspreiding van het virus het meeste toenam, met 61 procent sinds 2010. Volgens het Aidsfonds brak de epidemie aanvankelijk uit onder drugsgebruikers, maar wordt inmiddels de hele bevolking getroffen: twee derde van nieuwe infecties werd het afgelopen jaar overgedragen via heteroseksueel contact.

Nederland wordt met Zweden juist genoemd als een van de landen waar misschien een eind gemaakt kan worden aan de hiv-epidemie. Vorig jaar werden hier nog maar 427 nieuwe diagnoses gesteld; er overleden dertien mensen aan de gevolgen van aids. De grote daling in het aantal gevallen is vooral te danken aan de inzet van preventiemiddel PrEp.