10-jarige tegen klimaattop Egypte: 'Moet de jeugd het van jullie overnemen?'
"Als jullie allemaal jong zouden zijn zoals ik, zouden jullie dan niet allang hebben afgesproken om al het nodige te doen om onze planeet te redden?" Een tienjarig meisje uit Ghana sprak vandaag de klimaattop in Egypte toe. "Moet de jeugd het van jullie overnemen? Misschien moeten alleen de jongerendelegaties naar de volgende klimaattop van de Verenigde Naties."
Na afloop van haar toespraak kreeg Nakeeyat Dramani Sam een staande ovatie. Maar daarna daalde de realiteit weer in: de onderhandelingen in de slotfase van de klimaatconferentie zitten muurvast. Er is onenigheid over twee onderwerpen: het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen en de vorming van een mogelijk wereldwijd schadefonds voor landen die kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering.
Het is nog onduidelijk of de ideeën die hierover de laatste dagen zijn gepresenteerd op steun van de hele wereld kunnen rekenen. Vanavond hebben de VS, Australië, Nieuw-Zeeland en het Verenigd Koninkrijk een laatste voorstel neergelegd. Eerder bleek al dat de EU zo'n fonds wel ziet zitten. Er wordt vooral met spanning gewacht op een reactie van China.
Ontwikkelingsland
Voor de EU is het belangrijk dat niet alle landen geld uit een dergelijk schadefonds kunnen krijgen. Zo wordt China formeel nog altijd als een ontwikkelingsland gezien, maar in de praktijk is dat volgens de EU al lang niet meer zo. Het land heeft een enorme economische groei doorgemaakt, en stoot tegenwoordig van alle landen de meeste CO2 uit.
Ook de VS had tot dusver grote moeite met de oprichting van zo'n fonds. De bijdrage van de VS aan eerdere vormen van klimaatfinanciering is zeer bescheiden. De belofte van rijke landen uit 2009 om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard ter beschikking te stellen, is niet nagekomen. Dat steekt de ontwikkelingslanden, en heeft het vertrouwen tussen arme en rijke landen geen goed gedaan.
Mogelijk verklaart dat ook de vasthoudendheid van de kwetsbare landen, nu een klimaat-schadefonds voor het eerst formeel op de agenda staat van een klimaatconferentie. Al jaren pleiten zij daarvoor, maar rijkere landen hielden tot nu toe de boot af. Het lijkt erop dat die laatste nu overrompeld zijn door de voortvarendheid van het armere deel van de wereld. En het ziet er ook naar uit dat verdergaande afspraken over maximaal 1,5 graad opwarming alleen nog bereikt kunnen worden als over een schadefonds ook overeenstemming wordt bereikt.
Hele nacht
"We willen dat de VS sympathie en empathie toont voor mensen die al lijden onder de klimaatcrisis", zei Harjeet Singh van het Climate Action Network, een koepelorganisatie van niet-gouvernementele organisaties die wereldwijd actief zijn op het gebied van klimaatverandering. "Als het verlies- en schadefonds nu niet wordt opgericht, zullen we deze klimaattop een mislukking noemen."
De milieuminister van Antigua en Barbuda, een eilandstaat in de Caribische Zee, zegt dat er wel wat vooruitgang is geboekt vandaag. Volgens minister Molwyn Joseph, die het woord voert namens de hele groep kleine eilandstaten, is er vooruitgang in het debat over klimaatschade. Maar op nog lang niet alle onderdelen is overeenstemming, zei hij. "Het gaat de hele nacht duren om alle problemen op te lossen."
Vandaag was de laatste officiële dag van de klimaattop in Sharm el-Sheikh. Maar vanochtend werd al duidelijk dat de onderhandelingen doorlopen tot in het weekend. Voor de meeste wetenschappers, ambtenaren en bedrijven was het wel de laatste dag. Tienduizenden mensen hebben de top verlaten en zitten weer in het vliegtuig naar huis. Ook klimaatactivisten, deze top veel minder aanwezig dan tijdens andere klimaatconferenties, pakken hun spullen.
Fossiele brandstoffen
Klimaatactivist Vanessa Nakate uit Oeganda doet nog een beroep op onderhandelaars om kwetsbare landen te helpen. "We moeten echt een financieringsfaciliteit voor verlies en schade opzetten", zei ze. Ook riep ze op tot het langzaam afbouwen van het gebruik van fossiele brandstoffen. De voortdurende investeringen in olie en gas moeten stoppen, vindt ze. "We kunnen geen gerechtigheid hebben als we nieuwe investeringen doen in infrastructuur voor fossiele brandstoffen."
Egypte, gastland en voorzitter van de top, zal alles uit de kast moeten halen om de neuzen van alle landen van de wereld nog dit weekend dezelfde kant op te laten wijzen.