Toch gedenkplaat voor vermoorde Joodse bewoners voormalige wijk Vlooienburg

Het heeft lang geduurd, maar sinds gisteravond ligt er in Amsterdam een gedenkplaat ter nagedachtenis aan de vermoorde Joodse bewoners van de voormalige wijk Vlooienburg. Op de plek waar nu de Stopera staat, klopte honderden jaren lang het hart van het Amsterdamse Joodse leven.

"Ik kende ook het verhaal van Vlooienburg niet helemaal, dus ik dacht: het kan toch niet dat hier zomaar die Stopera opgezet is en dat wij helemaal niet weten wat voor wijk dit geweest is?", aldus Anita Mizsahi, een van de initiatiefnemers, tegen NH Nieuws.

In de oorlog voerden de nazi's meerdere razzia's uit in de wijk, uiteindelijk werden bijna alle Joodse bewoners van Vlooienburg opgepakt en gedeporteerd naar werk- en vernietigingskampen.

De komst van een herdenkingsmonument liet lang op zich wachten. Dertig jaar geleden nam de uit Duitsland afkomstige Randolf Wörner al het eerste initiatief tot een gedenkteken voor de 393 kinderen uit Vlooienburg die tijdens de oorlog werden weggevoerd en vermoord. Dat verzoek werd ruim zeventien jaar geleden afgewezen door de gemeente Amsterdam. Wörner overleed begin dit jaar.

Zijn dochter Lisa is trots dat het de huidige initiatiefnemers gelukt is af te maken wat haar vader in gang heeft gezet, zegt ze tegen stadszender AT5. "Mijn vader is hier gekomen als Duitser, en Duitsers na de Tweede Wereldoorlog hebben toch een soort schuld met zich meegedragen. En dat heeft meegespeeld, dat hij het belangrijk vond dat mensen weten wat zich hier heeft afgespeeld en dat hier een gedenkteken voor is."

Bekijk hier de onthulling van de gedenkplaat:

De Joodse wijk Vlooienburg is een kunstmatig eiland dat eind zestiende eeuw werd aangelegd om de woningnood op te lossen. De wijk werd een plek voor de vele nieuwkomers die richting de stad trokken, onder wie ook een grote groep Joden.

Bart Wallet, hoogleraar Joodse studies aan de UvA zegt daarover: "Vlooienburg is waar het Amsterdamse Joodse leven begonnen is, dit is de kraamkamer van wat Joods Amsterdam is geworden."

Vlooienburg stond dus vooral bekend als Joodse wijk, maar er woonden niet alleen mensen uit de Joodse gemeenschap. Ook de eerste Amsterdammers van kleur woonden hier. Vlooienburg was een levendige volksbuurt, er werd gehandeld op straat.

Toch waren de omstandigheden in de wijk verre van ideaal. Grote gezinnen leefden in kleine ruimtes, onder zware omstandigheden. Daardoor waren er al voor de oorlog vanuit de gemeente plannen om de buurt te renoveren. Na de oorlog was Vlooienburg verlaten en was het een krottenwijk.

Het stadsbestuur gaf in 1954 de definitieve goedkeuring voor de sloop van Vlooienburg en de bouw van de Stopera op die locatie. De bouw daarvan begon pas in 1982. Vier jaar later, in 1986, werd het gebouw geopend.