Kritiek op teruggekeerde heroin chic-look: 'Vrouwenlichaam is geen trend'

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

'Bye bye booty, heroin chic is back', kopte The New York Post vorige week. Het Amerikaanse tabloid doelt daarmee op het graatmagere schoonheidsideaal rond de millenniumwisseling, waarbij op de catwalk gold: hoe magerder, hoe beter. Topmodel Kate Moss werd er het gezicht van.

De krant schrijft dat het schoonheidsideaal na twintig jaar weer op de catwalk is gesignaleerd, tijdens Fashion Weeks over de hele wereld. Ook realityster Kim Kardashian heeft zich 'de look' aangemeten, stelt het tabloid.

Meerdere Nederlandse (vrouwen)tijdschriften laten desgevraagd aan de NOS weten dat ze bewust bezig zijn met de terugkeer van de look en dat ze maatregelen nemen.

The New York Post is niet het enige tabloid dat de laatste tijd aandacht heeft besteed aan de ongezonde stijl. Op die aandacht klinkt kritiek. "Een vrouwenlichaam is geen trend", is een veelgehoorde reactie op sociale media.

Het tonen van een onrealistisch schoonheidsideaal, zoals een uitgemergeld model met een heroin chic-look, kan een negatief effect hebben op zelfwaardering, en kan leiden tot een toename van eetstoornissen. (Mode)tijdschriften hebben daarom een verantwoordelijkheid.

Kardashian in 2017 (links) en 2022 (rechts). De realityster vertelde eerder dat ze voor het MET-gala 7 kilo was afgevallen om in een jurk te passen. Daar kwam veel kritiek op:

Verslag doen van de tijdgeest is de essentie van een tijdschrift, zegt bladenexpert Carolien Vader. "Maar daarnaast kan je stelling nemen." Een opinieartikel publiceren bijvoorbeeld, zoals ELLE eerder deed, waarin de terugkeer naar een kleine kledingmaat zorgelijk wordt genoemd.

Of er bewust voor kiezen om ongezonde modellen geen plek te geven in je tijdschrift. "Een catwalkshow heeft 46 modellen. Als wij over die show schrijven, kiezen we voor vijf foto's van modellen die er gezond uitzien", zegt Yeliz Çiçek, hoofdredacteur van Vogue. "We hebben geleerd van fouten die in de 90's en 00's zijn gemaakt door media zoals magazines. "

Andere bladen, zoals bijvoorbeeld Flair, zeggen het gesprek op te zoeken met de lezer, en geven extra veel aandacht aan producties over zelfontwikkeling. "Ik vind het volstrekt bezopen dat dit soort trends op basis van lichaamsbouw nog steeds gaande zijn. Als grootste jongevrouwenmerk hebben wij daarom als missie om juist te empoweren", zegt hoofdredacteur Marije Veerman.

Tegengeluid

Ook al hebben tijdschriften minder invloed dan twintig jaar geleden, invloed hebben ze nog steeds. "Het tijdschrift is allang meer dan een papieren product, dus ze hebben ook op andere manieren bereik", zegt Vader.

Het grote verschil met de jaren negentig is dat sociale media er nu voor hebben gezorgd dat mensen met een tegengeluid gehoord worden, zegt uitgeverij Hearst Netherlands, namens de tijdschriften Cosmopolitan, ELLE en Harper's Bazaar. "Dit geldt dus ook voor ons, als fashion-pers, dat we een tegengeluid kunnen laten horen. Een trend die door één iemand of een bepaalde groep mensen wordt ingezet, hoeft niet te betekenen dat wij deze ook omarmen."

Hilmar Mulder, algemeen hoofdredacteur van het vrouwen-domein van DPG Media, ziet graag een combinatie van onderwerpen in haar tijdschrift. "Natuurlijk wijzen wij onze lezers van tijd tot tijd op de mogelijkheden van gezond eten en afvallen. Maar we laten daarbij niet onvermeld dat een duurzame lifestyleverandering de beste weg is. De vorm van een vrouwenlichaam bombarderen tot een modetrend is niet oké."

De laatste jaren nemen bladen al meer stelling, ziet bladenexpert Vader. In meer magazines worden maatschappelijke discussies niet geschuwd. "Ook is er gelukkig meer ruimte voor inclusiviteit. Die weg naar een representatiever mensbeeld is jaren geleden begonnen."

Het bewustzijn van bladen is ook wel veranderd, zegt Çiçek. Maar het gaat nog absoluut niet overal goed in de industrie. "Ik vind dat we daarom in gesprek moeten blijven over de gevolgen van onze beeldvorming, ook met mensen buiten onze redacties."

Ondanks meer inclusie is het dunne schoonheidsideaal (in de mode-industrie) zeker nog niet weg, zag NOS op 3 eerder. In 2018 doken zij in de portfolio's van modellenbureaus en spraken uitgebreid met meer dan twintig modellen:

Magazines lijken bij de terugkeer van deze look niet dezelfde fouten te willen maken. "We moeten er met zijn allen voor zorgen dat dat de fouten die in het verleden zijn gemaakt, niet opnieuw worden begaan. We kunnen het nu anders doen", zegt Çiçek. "Laten we keuzes maken als tijdschriften. Bewust verschillende modellen kiezen. Nadenken over wie we portretteren. Duidelijk ons uitspreken."

Of, zoals hoofdredacteur Veerman zegt: "Zo'n look is volkomen absurd natuurlijk; omarm het lichaam dat je is gegeven. Fuck perfectie, vier het leven en jezelf".