NCTV waarschuwt voor complotextremisten
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) waarschuwt voor extremisten die met complottheorieën het vertrouwen in de democratische rechtsorde ondermijnen. Complottheorieën kunnen ook leiden tot opruiing, bedreigingen, intimiderende huisbezoeken en zelfs geweld.
NCTV Pieter-Jaap Aalbersberg telt een kleine twintig 'agitatoren', oftewel opruiiers. Verder zouden er 10.000 tot 50.000 actieve volgers zijn die ook content verspreiden en ongeveer 100.000 adhoc-aanhangers. Dat staat in het jongste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, een rapport dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
Wantrouwen, woede en onrechtvaardigheidsgevoelens
De NCTV spreekt van een radicale onderstroom die zich vanuit een fundamenteel wantrouwen, woede en onrechtvaardigheidsgevoel tegen de overheid richt. Die mensen verzetten zich ook tegen de politiek in het algemeen, media, wetenschap en het rechtssysteem. Ze vinden houvast in complottheorieën die kunnen uitlopen in vurig verzet tegen de gevestigde orde.
"Er tekent zich een beweging af die wordt gekenmerkt door diepe vijandigheid, fanatisme en fantasieën van gewelddadige eigenrichting", schrijft de NCTV. In deze groep wordt het idee verspreid dat in Nederland een elite aan de macht is die het volk wil onderdrukken. Daartegen is volgens de complotdenkers verzet nodig en uiteindelijk zou de elite zich moeten verantwoorden voor tribunalen. "
Een van de complottheorieën die in het rapport wordt genoemd is de 'omvolkingstheorie', die volgens de NCTV leidt tot een opleving van antisemitisme:
De verspreiding en normalisering van dergelijke theorieën kan aanleiding vormen voor het plegen van extremistische en zelfs terroristische handelingen", aldus het rapport. Aalbersberg noemt geen namen van extremistische complotverspreiders die volgens hem een gevaar voor de maatschappij zijn.
Veroordelingen
Het afgelopen jaar zijn er verschillende veroordelingen geweest voor extremistische uitingen van deze soort. Drie mannen werden veroordeeld tot het betalen van 215.000 euro schadevergoeding aan de gemeente Bodegraven, omdat ze complotverhalen verspreidden over een satanisch pedofielennetwerk en kindermoorden in de plaats. Dezelfde personen bedreigden RIVM-directeur Jaap van Dissel en Mark Rutte.
In Groningen gooiden twee mannen vanwege hun corona-opvattingen een brandbom bij een journalist naar binnen. Zij kregen vijf jaar cel en tbs.
Stikstofprotesten
Het gaat in het Dreigingsbeeld ook over de stikstofprotesten van boeren. Die acties zijn op zichzelf niet extremistisch, omdat ze niet gericht zijn op diep ingrijpende veranderingen in de samenleving die een gevaar vormen voor de rechtsorde. Maar, zegt de NCTV: "De protestacties kunnen wel degelijk de democratische rechtsorde aantasten. Een voorbeeld daarvan is het ondermijnende effect dat uitgaat van de intimidatie en bedreiging van bestuurders en volksvertegenwoordigers."
Anti-overheidsactivisten en -extremisten zien het stikstofbeleid als onderdeel van een onderdrukkende agenda vanuit de overheid. Aansluiting van deze groep bij de boeren kan verharding in de hand werken. Hoewel de NCTV nu nog geen duurzame samenwerking ziet tussen boeren en extremisten, acht hij een toenadering wel mogelijk.
Jihadisme
Het grootste risico voor een terroristische aanslag in ons land blijft uitgaan van jihadisten. Die beweging heeft volgens de NCTV wel te maken met "stagnatie en relatieve inactiviteit". Sommige jihadisten hebben nog altijd de bedoeling een aanslag te plegen, ook al zijn er geen aanwijzingen dat daar nu plannen voor gemaakt worden.
De toekomst van het jihadisme in Nederland is ongewis: onder invloed van bepaalde ontwikkelingen kan het een nieuwe impuls krijgen. Aan de andere kant: "Bij het uitblijven van die mobiliserende gebeurtenissen is een verdere afname van de jihadistische dreiging eveneens mogelijk."