Schaatsheld Kees Verkerk is 80 jaar en nog altijd houder van 21 baanrecords

Het wachten is voorbij voor alle schaatsfans in Nederland. Vandaag wordt namelijk in Heerenveen de aftrap gegeven van het schaatsseizoen. De helden van nu heten Jutta, Patrick en Thomas. Vijftig jaar geleden waren dat Ard en Keessie.

Die 'Keessie' viert vandaag zijn 80ste verjaardag. Kees Verkerk, geboren en getogen in de kroeg van zijn ouders in Puttershoek, viert zijn verjaardag in Noorwegen. Daar vond hij jaren geleden zijn tweede thuis. En daar bewaart hij zijn olympische medailles.

De gouden van de 1.500 meter in Grenoble bijvoorbeeld, de eerste olympische schaatstitel voor een Nederlander. Maar ook de zilveren medaille van de 1.500 meter in Innsbruck vier jaar eerder.

Nog 21 baanrecords op naar Verkerk

Sporthistoricus Jurryt van de Vooren en schaatshistoricus Marnix Koolhaas stelden een lijst samen met baanrecords, die een halve eeuw later nog altijd op naam staan van Verkerk.

Ze kwamen tot 21 records op 15 verschillende ijsbanen. De helft vestigde Verkerk in de strenge winter van 1963 - die van de zwaarste Elfstedentocht in de geschiedenis - in wedstrijden van de gewesten Zuid- en Noord-Holland.

Zijn eerste baanrecords reed hij op één dag, 29 december 1962, bij wedstrijden en 's Gravendeel en Puttershoek. Bijna een jaar later zette hij het Zuid-Hollands kampioenschap in Ter Aar naar zijn hand, door de 5.000 meter te winnen in een nog altijd onaantastbaar baanrecord van 8.39,4.

Dat had een reden: omdat de bochten van de ijsbaan in Ter Aar al aardig uitgetrapt waren, reed Verkerk - pienter als hij was - gewoon binnen de sneeuwrandjes. Mede dankzij de dichte mist, die over de baan hing had de jury en favoriet Rudie Liebrechts het nakijken.

Frappant genoeg overtuigde juist die mistige Zuid-Hollandse titel in Ter Aar de KNSB om de jonge Verkerk op te nemen in de kernploeg. Een juiste beslissing, want een jaar later won Verkerk olympisch zilver op de 1.500 meter in Innsbruck.

Die zilveren medaille van Innsbruck ligt in zijn Noorse huis, zonder lint. Het lint is namelijk meegegaan in de grafkist van zijn moeder. Daags na de huldiging van Verkerk in het ouderlijk café in Puttershoek vond Verkerk zijn moeder levenloos in bed.

In 'De muts van Kees Verkerk', een documentaire uit 2017 in de serie Andere Tijden Sport, vertelde Verkerk openhartig over dat ingrijpende moment. "Beneden (in het café) was muziek en herrie. Ik was in twee stappen beneden en zei: 'Moeder is dood. Dat is de schuld van de medaille'."

Ter herinnering aan zijn moeder koesterde Verkerk de rest van zijn loopbaan de bontmuts, die zijn moeder droeg bij zijn gouden olympische race in Innsbruck. De muts ging overal mee in de koffer en waar het kon of moest warmde Verkerk zijn hoofd ermee.

Zoals in 1967, toen hij Europees kampioen werd bij temperaturen van 35 graden onder nul in het Finse Lahti. De 2.12,9 op de 1.500 meter en 7.47,1 op de 5.000 meter van Verkerk zijn 55 jaar later nog altijd ongeëvenaard.

Vanwege de barse omstandigheden werd de slotafstand, de 10.000 meter. ingekort tot 3.000 meter. En daarna werd de natuurijsbaan van Lahti - begrijpelijkerwijs - gemeden door de topschaatsers.

Bekijk hieronder het fragment uit Andere Tijden Sport, waarin Kees Verkerk vertelt over zijn Europese titel in Lahti.

Ook in Stavanger, waar over twee weken de eerste wereldbekerwedstrijd op het programma staat, staat Verkerk nog in de boeken. In januari 1968 -kort voor de Spelen van Grenoble, waar hij goud en zilver zou pakken - reed Verkerk daar namelijk met 2.13,7 een baanrecord op de 1.500 meter.

Maar dat was in een andere tijd op een natuurijsbaan, waar weer en wind vrij spel had. Winnaar Ning Zhongyan was vorig jaar in de overdekte Sørmarka Arena van Stavanger bijna een halve minuut sneller.

De hele documentaire 'De bontmuts van Kees Verkerk' van Andere Tijden Sport kun je hieronder bekijken.