Extremisten niet welkom, middengroepen de straat op in Duitsland

• Job Urbach

  redacteur Bureau Berlijn

Drie steunpakketten van in totaal 125 miljard euro voor lastenverlichting en onlangs nog eens 200 miljard euro om de energiecrisis te bestrijden: Ondanks pogingen van de Duitse regering om burgers en bedrijven door de crisis te helpen, groeit onder delen van de bevolking onvrede.

Twee weken geleden waren 10.000 mensen aanwezig bij een demonstratie van de partij AfD. Afgelopen maandag demonstreerden in verschillende steden in de voormalige DDR meerdere duizenden mensen. Bij deze protesten mengen zich ook extreme bewegingen, met name rechtsextremisten. Duitsers die zich niet thuisvoelen bij deze protesten komen nu met eigen demonstraties.

Zo ook actiegroep Verein Campact, die vandaag acties houdt in zes steden. De organisatie houdt rekening met een opkomst van zeker 20.000 mensen.

Maandagavonddemonstraties

Dat de organisatie op zaterdag demonstreert, is niet zonder reden. Een groot deel van de demonstraties in Duitsland is juist op maandagavonden. De zogeheten Montagsdemonstrationen hebben historische wortels. In de herfst van 1989 demonstreerden honderdduizenden mensen in de DDR op maandagen voor democratie en vrij reizen.

Bepaalde groepen maken nu, ruim dertig jaar later, gebruik van die voorgeschiedenis voor andere zaken. Binnenlandse veiligheidsdiensten waarschuwden eind augustus al dat extreme groeperingen de onvrede tijdens de herfst en winter zouden kunnen gebruiken voor hun eigen doelen.

Protesten richten zich niet alleen tegen de hoge prijzen en het beleid van de regering. Extreemrechtse en extreemlinkse bewegingen demonstreren bijvoorbeeld tegen het coronabeleid, de sancties tegen Rusland en eisen vrede met dat land.

Niet samen met extremen

"Wij zijn solidair met Oekraïne en distantiëren ons nadrukkelijk van extreemrechts en extreemlinks, die met Russische vlaggen zwaaien", aldus woordvoerster Maria Henk van Verein Campact. "Daarom demonstreren wij op zaterdag in plaats van maandag."

Volgens de activiste voelt het overgrote deel van de demonstranten niets voor radicaal rechts of links. "Deze groep maakt zich zorgen over de gestegen prijzen van energie en levensmiddelen, en wil daartegen demonstreren."

Herfst van protest

In Duitsland hebben meerdere organisaties aangegeven in de komende maanden veel en fanatiek te gaan demonstreren. Zelf noemen zij het een 'hete herfst'. De chef van de veiligheidsdiensten ziet nog geen 'hete herfst' en spreekt tot dusver van een 'zacht briesje'.

Verein Campact kiest zelf liever voor een positieve benadering. "In plaats van een 'hete herfst' spreken wij liever van een 'solidaire herfst'." Naast de stijgende prijzen demonstreert de actiegroep tegen haat en hetze, voor eerlijkere belastingen en klimaatbescherming.

Op de vraag wat de organisatie doet als er toch extreemrechtse en extreemlinkse betogers aanwezig zijn, zegt Henk: "Wij zijn voorbereid op zulke scenario's. We hebben een speciaal team voor deëscalatie. Zij letten op bijvoorbeeld fascistische symbolen en Russische vlaggen. Leden van het team zullen die mensen vriendelijk verzoeken weg te gaan."