Arbeidsinspectie komt met veiligheidswaarschuwing voor duikflessen na ongeval

De Arbeidsinspectie heeft een veiligheidswaarschuwing gegeven waarin aan de duikbranche wordt gevraagd om goed op te letten of duikflessen en de kranen die erop zitten bij elkaar passen. Als dat niet het geval is, kan dat leiden tot gevaarlijke situaties, zeggen ook duikexperts. "De fles wordt een soort projectiel".

De waarschuwing volgt op de dood van een duikinstructeur door een ongeluk in Amstelveen, afgelopen zondag. "Tijdens een introductieduik is naar nu bekend is de kraan losgekomen van de duikfles en deze heeft de duikinstructeur dodelijk getroffen", stelt de Arbeidsinspectie nu.

Volgens de inspectie komen dergelijke ongevallen ondanks publicaties over het voorkomen hiervan vaker voor. "Ook bij eerdere incidenten was de hoofdoorzaak eigenlijk altijd dat de duikfles en de gemonteerde kraan niet verenigbaar waren. De schroefdraad van de kraan is in zo'n geval iets kleiner dan die van de schroefdraad in de duikfles. Gevolg: een vergroot risico dat de kraan bij hoge druk met geweld uit de duikfles loskomt."

'Mensen lopen met een kloppend hart weg'

Volgens Richard Lucas wordt de duikfles dan een soort projectiel. "Een autoband heeft een druk van ongeveer 2 tot 3 bar. Bij een duikfles is dat tussen de 200 en 300 bar", zegt hij. "Dat is superveilig, maar dan moet wel de juiste kraan op de juiste fles zitten. Anders worden de fles en de kraan projectielen."

Lucas is eigenaar van een grote duikhandel in Nijverdal en levert onder meer aan particulieren, maar ook aan bijvoorbeeld duikers van de brandweer. Hij snapt dat de inspectie waarschuwt. "Ik hoor ook uit de branche verhalen dat het misgaat."

Volgens hem komen in de meeste gevallen mensen met de schrik vrij. "Dan vliegt de kraan eraf en is er materiële schade en loopt iedereen met een kloppend hart weg, maar het loopt dus soms ook minder goed af."

Blijvend letsel

Leendert Verbiest, eigenaar van een duikcentrum in Zeeland heeft een keer zo'n incident meegemaakt. "Daarbij liep iemand blijvend letsel op. Die had met de beste bedoelingen zelf een andere kraan op een fles gemonteerd."

Hij legt aan alle onervaren duikers eerst uit wat er gebeurt als ze een verkeerde kraan op een fles zetten. "Ik druk ze altijd op het hart: let op de flessen."

In principe staan op duikflessen nummers geschreven waarmee het type schroefdraad wordt aangegeven en op de kraantjes ook. Als die met elkaar overeenkomen en goed zijn gemonteerd, is het veilig om ze te gebruiken. Iedere vijf jaar moet een duiker zijn fles bij een onafhankelijk instituut laten keuren.

Maar, zegt Lucas, dat instituut controleert de veiligheid van de fles. Lucas: "De kranen hoeven er niet bij geleverd te worden." En zelfs als die wel worden gecontroleerd, dan kan een duiker alsnog de kranen vervangen binnen die vijf jaar. "Als een fles valt, kan iemand gewoon op internet een kraantje kopen en dan gaat het soms mis."

Want het is niet heel lastig om de verkeerde kraan erop te draaien, legt Verbiest uit. "De kraan past wel bijna op de fles. Normaal draai je hem er met de hand in en hoef je weinig kracht te zetten, maar als het niet past, kun je alsnog met wat kracht de kraan erin draaien en lijkt het dicht."

'Helft loopt boos weg'

Het bedrijf van Lucas controleert bij het hervullen van duikflessen wel of de nummers op het kraantje en de duikflessen overeenkomen. "Drie, vier keer in de maand komt het voor dat de nummers niet overeenkomen of dat er geen nummers op staan omdat de fles te oud is. Dan vertellen wij mensen over de risico's en weigeren wij de fles te vullen. Een deel snapt dat en koopt nieuwe apparatuur, een ander deel loopt boos weg."

Flessen kunnen echter ook bij onbemande vulstations worden gevuld. Daarbij kunnen mensen zonder toezicht hun duikfles vullen met muntjes of tegen betaling met een app. Ook kan iemand met weinig moeite dus een op internet aangeschaft goedkoop kraantje op zo'n fles zetten. Lucas vergelijkt dat met benzine in een dieselauto gooien. "Dat is niet verboden. Dat is ook het risico van de gebruiker. Maar goed: ik snap niet dat mensen niet voorzichtiger zijn met hoge druk."

Verbiest denkt dat het zou helpen als het bij de vijfjaarlijkse controle van de fles ook verplicht zou worden de kraan erbij te laten keuren. Maar hij ziet nog meer in uitgebreidere voorlichting. "Over een ongeval als in Amstelveen zal weer veel geschreven worden in de duikgemeenschap. Hopelijk zien mensen dat weer als een extra reden om hun apparatuur te controleren. Het gaat gelukkig niet heel vaak fout, maar ja, de gevolgen kunnen groot zijn."