Kabinet ziet voorlopig alleen noodoplossingen voor haperend leerlingenvervoer
Er moet iets gebeuren om de problemen met het vervoer van leerlingen naar het speciaal onderwijs op te lossen, maar op de korte termijn zijn we aangewezen op noodmaatregelen. Dat heeft minister Wiersma (basis- en voortgezet onderwijs) gezegd in de Tweede Kamer. Ouders of vrijwilligers zouden zelf een rijdienst op kunnen zetten of desnoods gewone taxi's inzetten die de gemeente dan moet betalen, zei hij. "Nood breekt wet."
De Tweede Kamer debatteerde vandaag over het toenemende tekort aan chauffeurs, waardoor kwetsbare leerlingen soms helemaal niet meer naar school kunnen, lang moeten wachten op een taxibusje, of veel te lang onderweg zijn. Wiersma noemde het "heel verdrietig", maar waarschuwde dat hij op de korte termijn maar een beperkt aantal oplossingen ziet.
Voorafgaand aan het debat overhandigde Elijah Delsink, voorzitter van de brancheorganisatie Leerlingenbelang Voortgezet Speciaal Onderwijs (LBVSO) een petitie met 100.000 handtekeningen aan de minister.
De gemeenten zijn sinds 1986 verantwoordelijk voor de uitvoering van het leerlingenvervoer. Uit een enquête bleek dit jaar dat het op veel plaatsen een chaos is. Wiersma is bereid gemeenten die hun zaken niet op orde hebben harder aan te pakken en desnoods te korten op de onderwijsgelden die ze krijgen. Die gemeenten zeggen weer dat de vervoersbedrijven die zij inhuren onvoldoende personeel kunnen vinden.
Eigenlijk zou Wiersma het liefst zien dat de gemeenten in hun contracten met vervoerders opnemen dat de maximale reistijd 45 minuten mag zijn, maar daar zijn de gemeenten volgens hem huiverig voor. "Dat schept meer verwachtingen en dat leidt weer tot meer teleurstellingen, is hun redenering. Dat begrijp ik ook wel."
Decentralisatie terugdraaien?
"Dat naar elkaar wijzen is gekmakend", legde Wiersma zijn frustratie uit. Daarom wil hij binnenkort met alle partijen om de tafel om tot een oplossing voor de lange termijn te komen. Als de Kamer hem daartoe oproept, is hij ook bereid te kijken of het beter is om de decentralisatie van het leerlingenvervoer terug te draaien en weer onder te brengen bij het Rijk.
Maar voorlopig ziet hij dus vooral noodoplossingen. "Het zijn lapmiddelen, en dat is schrijnend." Hij staat op zich positief tegenover het voorstel van D66-Kamerlid Paul van Meenen om gemeenten te verplichten een taxi te betalen als het niet lukt om het vervoer op een andere manier te regelen.
Dat kan wel tot ingewikkelde toestanden voor de ouders leiden, denkt hij. "Dan is het ook een soort recht van: wie het eerste die taxi heeft gebeld." Maar het kan een stok achter de deur zijn voor gemeenten, vindt hij.
De noodoplossingen hebben ook grote nadelen, erkende de minister. "Het vervoeren van kwetsbare leerlingen is echt een vak", zei SP'er Peter Kwint. Hij vroeg zich af hoe het zit met verzekeringen als er iets gebeurt tijdens zo'n rit en de chauffeur heeft niet de juiste papieren.
Volgens Wiersma is het grote probleem dat er nooit expliciet een toezichthouder is aangesteld voor het leerlingenvervoer. De gemeenten zouden de gang van zaken moeten monitoren, maar dat gebeurt nog maar in 60 procent van de gemeenten.
Hongerloontje
Verschillende partijen vroegen ook aandacht voor de slechte betaling van de chauffeurs. "Een hongerloontje", gaf de minister toe. Hij reed afgelopen maandag zelf mee in een taxibusje. "Chauffeur Ron vertelde mij dat hij twaalf euro per uur krijgt. En het werk valt niet mee. Je moet niet altijd even gemakkelijke kinderen een beetje in bedwang houden en tegelijkertijd op de weg letten."
Een groot deel van de Kamer vindt dat het kabinet de vervoerders moet stimuleren om de chauffeurs in het leerlingenvervoer fatsoenlijk te betalen. Maar staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat), die ook was uitgenodigd door de Kamer, wees erop dat het kabinet maar een beperkte rol heeft daarin. Het gaat om private bedrijven.
Wel is ze bereid de gemeenten erop te wijzen dat ze bij het afsluiten van contracten kunnen eisen dat chauffeurs behoorlijk betaald worden.
