Zijn excuses Truss genoeg om aan te blijven? 'You can't unburn the toast'
Haar ideologie is op sterven na dood en haar premierschap hangt aan een zijden draadje. Gisteravond bood de Britse premier Liz Truss excuses aan voor de economische chaos en instabiliteit die haar financiële begroting heeft veroorzaakt
Ze is een premier die van uur tot uur leeft en vasthoudt aan haar positie terwijl alles om haar heen als een kaartenhuis in elkaar stort. "We gaan bijna alle aangekondigde maatregelen in de begroting terugdraaien", zei haar nieuwe minister van Financiën Jeremy Hunt gisteren in het Lagerhuis, drie weken nadat het pond was gecrasht en de Britse centrale bank ingreep om schade aan pensioenen te voorkomen.
Dit is een regelrechte ontmanteling van het radicale belastingplan dat de kern vormde van Truss' premierschap en het thema waarop ze door de leden van de Conservatieve Partij werd gekozen. Hunt probeert met zijn maatregelen het vertrouwen van de markten terug te winnen en ervoor te zorgen dat Truss premier kan blijven.
'You can't unburn the toast'
Te veel lenen en te veel uitgeven, zonder uit te leggen hoe je dat gat in je begroting gaat dichten. Het Britse economische 'experiment' laat zien hoe een land kan worden afgestraft door de financiële markten. Het gebrek aan vertrouwen leidde tot een crash van het Britse pond, het dumpen van staatsobligaties, en een scherpe stijging van de rente, met alle gevolgen van dien.
"You can't unburn the toast", zegt de oppositie. De schade is aangericht en hardwerkende Britten betalen nu de rekening, luidt inmiddels de slogan van Labour, dat er in de peilingen beter voorstaat dan ooit.
En de economische voorspellingen liegen er niet om: de rentelasten zullen de komende jaren naar verwachting grofweg verdrievoudigen, waardoor zo'n 30 tot 40 procent van de huiseigenaren met lagere inkomens in de problemen komen met hun hypotheek, verwachten deskundigen.
Ook gerommel binnen eigen partij
Truss voerde campagne op het verlagen van belastingen en daarmee het creëren van economische groei. Nu die plannen grotendeels in de prullenbak liggen, is de grote vraag in Westminster waar ze eigenlijk nog voor staat. "Of is ze zich misschien onder haar bureautafel aan het verstoppen", sneerde een parlementariër gisteren in het Lagerhuis waar Truss niet aanwezig was.
Waarop Penny Mordaunt, een vertrouweling van Truss, nog eens zei: "Nee, de premier verstopt zich heus niet onder haar bureau."
Normaal moet 15 procent van de Conservatieve Lagerhuisleden (zo'n 54 van de 359 zetels die ze nu in het Lagerhuis bezetten) een brief sturen naar het zogenoemde 1922 comité om het vertrouwen in een premier op te zeggen en een stemming te forceren. In het geval van Truss zou het aantal brieven vele malen hoger moeten zijn, aangezien iemand in het eerste jaar van het premierschap eigenlijk veilig is.
Een veelgehoorde grap in de wandelgangen is dat Graham Brady, de voorzitter van het 1922 comité, de deur van zijn kantoortje straks niet meer open krijgt door de hoeveelheid brieven die op zijn deurmat liggen.
Volgens onderzoeksbureau YouGov wil inmiddels een meerderheid van de Conservatieve partijleden dat Truss opstapt:
Is het denkbaar dat de Britse premier al na een maand regeren wordt vervangen? De chaos en hysterie waarin de Britse politiek verkeert is iets van de laatste jaren. Eerdere premiers, zoals Tony Blair en Margaret Thatcher, waren ruim tien jaar aan de macht. Ook John Major en David Cameron wisten hun positie in Downing Street 10 zo'n zes of zeven jaar te behouden.
De snelheid waarmee politieke leiders nu sneuvelen, is toegenomen sinds het Brexit-referendum in 2016. Hun houdbaarheid werd korter en korter: Theresa May, Boris Johnson en nu Liz Truss, die - hoe vastberaden ze ook is - het misschien maar enkele maanden kan volhouden.
