Friezen gingen al fierljeppend over het slagveld in de Middeleeuwen

Friese krijgers maakten in de Middeleeuwen al gebruik van polsstoksperen, in het Oudfries ook wel bekend als kletsie. In het Fries Museum zijn voor het eerst fysieke resten van de eeuwenoude polsstoksperen gevonden.

Junior conservator Casper van Dijk deed de afgelopen maanden onderzoek naar de collectie middeleeuwse wapens in het depot van het museum. Het gebruik van polsstoksperen door Friese krijgers was bekend uit historische bronnen, maar fysieke resten ontbraken.

De conservator vond delen van polsstoksperen, namelijk de voetjes ervan. Het Fries Museum blijkt er vier in de collectie te hebben, het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis nog eens twee. Ze stonden omschreven als 'reiskandelaren'.

Twee voetjes werden gevonden tijdens de kanalisatie van de rivier de Tjonger of Kuinder tussen 1886 en 1888. De anderen werden gevonden bij de afgraving van verschillende kerkterpen, waaronder Britsum en Cornjum.

Fierljepkampioen

In de Middeleeuwen was zo'n polsstok niet alleen een middel om over een sloot te springen, maar werd die ook gebruikt als wapen. Het museum liet aan de hand van de vondsten een replica maken van een middeleeuwse kletsie.

Fierljepkampioen Ysbrand Galama probeerde die uit, zowel als wapen als fierljeppend. "Het ging hartstikke goed", zegt hij. Hij denkt dat de Friese strijders geen aanloopje nodig hadden, maar uit stilstand over sloten sprongen met de stok. "In de strijd had je ook niet veel tijd, dus ik denk dat ze het zo deden."

Voor Omrop Fryslân viel hij ook een als middeleeuwse tegenstander uitgedoste hooibaal aan. "Het voelt wel vertrouwd. Het gaat heel natuurlijk als je zo'n ding in je handen krijgt", concludeert hij. "Beide functies werkten goed: je komt er prima een sloot mee over en de Saksen lagen ook zo om."

De kletsievoetjes en de door Galama gekeurde replica zijn vanaf 10 september te zien in de nieuwe expositie Vrijheid, vetes, vagevuur van het Fries Museum.