Steeds meer productie wordt stilgelegd vanwege de hoge energieprijs

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Yara Sluiskil, de grootste kunstmestproducent in Europa, sluit niet uit dat ook de laatste ammoniakfabriek in Zeeland gesloten moet worden vanwege de hoge gasprijs. Eerder al sloot het bedrijf een kleine en een grote ammoniakfabriek op het terrein langs het kanaal van Gent naar Terneuzen.

De sluiting van de laatste ammoniakfabriek zou betekenen dat een deel van de kunstmestproductie en de productie van AdBlue (dat de uitstoot van stikstofoxiden bij dieselauto's kan verminderen) in Sluiskil stopt. De productie van nitraat-kunstmest kan wel doorgaan, maar dan met behulp van ammoniak die uit het buitenland geïmporteerd wordt.

De Noorse multinational Yara heeft wereldwijd 28 fabriekslocaties. Op het hoofkantoor in Oslo wordt permanent gekeken waar onder de huidige omstandigheden het best geproduceerd kan worden. Waar eerder de fabriek in het Franse Le Havre gesloten werd omdat er in Nederland efficiënter geproduceerd kan worden, is de gasprijs in Frankrijk nu lager dan in Nederland.

"Een fabriek die eenmaal gestopt is, start je niet zomaar weer op, dat duurt een à twee weken", zegt Gijsbrecht Gunter, lid van het managementteam van Yara Sluiskil. Het besluit om te stoppen is nog niet genomen. "Maar dat kan morgen al anders zijn."

De 720 mensen die op het terrein in Zeeland werken, hoeven zich niet ongerust te maken over hun baan, verzekert hij: "We hebben zelfs 80 vacatures openstaan en die willen we allemaal nog steeds zo snel mogelijk vervullen, daar verandert niets aan."

Mocht Sluiskil helemaal geen ammoniak meer produceren, dan kan een van de twaalf ammoniaktankers van Yara aanmeren aan de fabriekskade langs het kanaal, vertelt Gunter. "Die levert dan ammoniak uit onze fabrieken in bijvoorbeeld Trinidad of Texas. Yara heeft zo'n 20 procent van de wereldwijde handel in ammoniak in handen."

Waar de gasprijzen in Europa inmiddels meer dan vertienvoudigd zijn vanwege de verminderde aanvoer van Russisch gas en de oorlog in Oekraïne, is de gasprijs in de Verenigde Staten nauwelijks gestegen. De VS is grotendeels zelfvoorzienend vanwege de grote eigen productie van schaliegas.

Yara is niet het eerste en enige bedrijf in Nederland dat de productie geheel of gedeeltelijk moet stoppen vanwege de hoge energieprijs, maar wel het grootste. Eind vorig jaar legde aluminiumfabriek Aldel in Delfzijl de eigen productie neer en ontsloeg het 120 van de 330 medewerkers. Het bedrijf importeert nu ruw aluminium voor de gieterij, maar alle ovens staan uit.

Met ingang van vandaag is het zinkbedrijf Nyrstar in het Brabantse Budel aan de Belgische grens voor onbepaalde tijd gestopt met de productie. Zowel Aldel als Nyrstar was grootverbruiker van elektriciteit, dat inmiddels net als gas in prijs alle records heeft verbroken. Ook de productie van biomethanol bij OCI in het Groningse Farnsum ligt stil vanwege de hoge energieprijs.

Het zullen niet de laatste bedrijven in Nederland zijn die de productie moeten beperken of stoppen, voorspelden economen van Rabobank afgelopen maand in een rapport. Onder meer de chemie, de papierindustrie en de metaalindustrie zullen het moeilijk krijgen, denkt de bank.

Met name bedrijven die hun prijzen niet of maar gedeeltelijk kunnen doorberekenen aan hun klanten krijgen het moeilijk. Net als bedrijven die moeten concurreren met bedrijven in landen waar de energie veel goedkoper is dan in Europa, zoals de Verenigde Staten.