160.000 kilo dode vis in Poolse rivieren, oorzaak milieuramp nog onbekend

Sinds het begin van de massale vissterfte in Polen heeft de brandweer in het land bijna 160.000 kilo dode vis uit het water gehaald. De meeste kadavers werden gevonden in de Oder, maar de laatste dagen zijn er ook dode vissen gevonden in de kleinere rivier de Ner. Die stroomt in het midden van het land en staat niet met de Oder in verbinding.

Aan de Duitse kant van de Oder is in de deelstaat Brandenburg inmiddels 36.000 kilo dode vis uit het water gehaald. De milieuramp houdt Polen en Duitsland al weken bezig en over de oorzaak is nog geen uitsluitsel.

De Poolse premier Morawiecki sprak vorige week van "grote hoeveelheden chemisch afval" die in de Oder zouden zijn gedumpt, maar de afgelopen dagen meldden onderzoekers dat een giftige algensoort mogelijk verantwoordelijk is voor de massale vissterfte. Ook dat staat nog niet onomstotelijk vast; mogelijk is het een combinatie van factoren.

Volgens de Duitse omroep ARD is er tussen 7 en 9 augustus in de Oder ook een te hoge waarde van een onkruidbestrijdingsmiddel gemeten. De vastgestelde concentratie is niet direct dodelijk voor vissen, maar mogelijk was de stof stroomopwaarts minder verdund aanwezig.

Algensoort

Zowel aan Poolse als aan Duitse zijde is in watermonsters de algensoort prymnesium parvum vastgesteld. Die komt normaal gesproken alleen voor in brak water en daar is bij de Oder geen sprake van. Wel is bij een meetstation in Frankfurt an der Oder twee weken lang een hoger zoutgehalte vastgesteld dan normaal. Een Duitse waterecoloog denkt dat er een stof met een hoog zoutgehalte is geloosd.

In Polen wordt de komende dagen verder onderzoek gedaan, zei de Poolse minister van Milieu. Ze beloofde steun aan bedrijven die zijn getroffen door de vissterfte en watervervuiling. De alg is overigens niet gevaarlijk voor de mens.

Tientallen hooivorken

"Ik had nooit gedacht dat ik zo'n catastrofe zou meemaken", zegt de burgemeester van het Poolse Widuchowa tegen persbureau Reuters. "Het is iets dat je in rampenfilms ziet." Inwoners van zijn plaats hebben met tientallen hooivorken de dode vissen uit het water gehaald. De burgemeester sprak van de vijf moeilijkste dagen van zijn leven.

Inmiddels hebben onderzoekers in de Duitse deelstaat Brandenburg ook alweer gezonde dieren gevonden. Het gaat naast vissen om rivierkreeften, mosselen en garnalen. Dat kan een teken zijn dat het ecosysteem zich snel herstelt.

De Poolse autoriteiten liggen ondertussen onder vuur omdat ze te laat zouden hebben ingegrepen. Zo werd eind juli al een grote hoeveelheid dode vissen ontdekt bij het Poolse stadje Olawa. Kanttekening daarbij is dat niet duidelijk is of dat verband houdt met de massale vissterfte in de weken daarop. Zeker is dat eerder deze maand het hoofd van de Poolse milieu-inspectie werd ontslagen omdat er niet adequaat was gereageerd.

De Duitse autoriteiten vinden dat ook de communicatie van de andere kant van de grens te wensen over liet. "Zes dagen voordat de vissen hier stierven, stierven er vissen in Polen en wij werden niet geïnformeerd", zei de minister-president van Brandenburg. Hij is "diep teleurgesteld" in de Poolse regering.