DNB waarschuwt kabinet: wees terughoudend met koopkrachtreparaties

Het kabinet staat onder grote druk om iets te doen aan de torenhoge inflatie en de hoge energierekeningen en zint op maatregelen om de stijgende prijzen te compenseren en de koopkracht te redden. De Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwt het kabinet echter voor te royale financiële steunmaatregelen, omdat dat averechts kan werken en de inflatie juist kan aanwakkeren.

In NRC pleit DNB-directeur Olaf Sleijpen voor terughoudendheid bij het compenseren van bedrijven en huishoudens voor de gestegen prijzen. Weliswaar zijn in 2020 en 2021 tijdens de coronacrisis bedrijven en huishoudens op de been gehouden met miljarden euro's kostende steunmaatregelen, maar met de huidige prijzencrisis werkt dat anders.

"Grootschalige steun is nu onverstandig en werkt zelfs averechts"", zegt Sleijpen. "Tijdens de coronacrisis waren we gebaat bij brede financiële steun - en dus een doorslaggevende rol voor de overheid . Nu zijn we dat juist niet. Hoe lastig die boodschap ook is, we kunnen er niet omheen."

De oorzaak van de hoge inflatie ligt niet in de vraag maar in het aanbod, want er is schaarste en tekort aan producten en energie. Met financiële steun wordt schaarste niet verholpen maar het stimuleert wél de vraag en wakkert zo de prijzen aan. "De ECB probeert met haar rentebeleid de vraag af te remmen. Als de overheid tegelijkertijd het gaspedaal indrukt, helpt dat niet om de bestemming (lagere inflatie) te bereiken", zegt Sleijpen tegen de krant.

Betalingsproblemen

Aan de andere kant deelt DNB de zorgen over de grote economische en maatschappelijke gevolgen van de stijgende prijzen van energie en boodschappen. Voor huishoudens met lage inkomens dreigen betalingsproblemen. "Het ligt voor de hand dat de overheid in ieder geval de ergste noden aanpakt, en zich ook echt richt op de hardst getroffen huishoudens." Generieke maatregelen, zoals lagere energiebelasting en brandstofaccijnzen, komen echter vooral ten goede aan de hogere inkomens die het niet nodig hebben.

Aanvullende steunmaatregelen voor de inkomens moeten ook niet leiden tot een groter begrotingstekort. "Inkomenscompensatie financieren met een hogere staatsschuld betekent dat de rekening wordt doorgeschoven naar volgende generaties", aldus Sleijpen.

Het idee om werkgevers te vragen om de lonen van werknemers te verhogen om de stijgende inflatie bij te benen, doet de wenkbrauwen bij DNB fronsen. Het dient wel "een passende loonstijging" te zijn. "We zijn niet gebaat bij het onverkort doorwerken van de inflatie naar de lonen". Van die gevreesde loon-prijsspiraal is nu nog geen teken, stelt DNB vast. en dus is er vooralsnog ruimte voor een sterkere loongroei.