Ombudsman: gedupeerden kinderopvangtoeslag tasten in duister over beoordeling

De Nationale ombudsman vindt dat er meer bemiddeling moet plaatsvinden tussen de Belastingdienst en ouders van de kinderopvangtoeslagaffaire. Hij hoopt dat ze dan minder lang hoeven wachten op een beoordeling door de Uitvoeringsinstantie Herstel Toeslagen (UHT). "Want het gaat te langzaam en er wordt niet met mensen zelf gesproken", zegt Reinier van Zutphen.

De beoordeling gebeurt voor de meeste mensen in stappen: eerst melden ze zich voor een 'lichte toets' en vervolgens worden ze 'integraal beoordeeld'. Op die laatste stap moeten sommige ouders echter jaren wachten. Na deze beoordeling kunnen gedupeerden ook nog naar de Commissie Werkelijke Schade stappen, die kijkt of gedupeerden ook nog recht hebben op compensatie voor bijvoorbeeld emotioneel leed. Het kan nog tot zeker 2026 duren voordat iedereen deze stappen heeft doorlopen.

Volgens de ombudsman tasten veel mensen intussen nog altijd in het duister over de status van hun beoordeling en krijgen ze het niet te horen als die is vertraagd. Vervolgens maken ze bezwaar, omdat de beslissingstermijnen niet zijn gehaald. Zonder resultaat, want over dat bezwaar horen ze vervolgens ook niets. Inmiddels zijn er al 12.000 ingebrekestellingen ingediend en daar is het UHT ook weer tijd aan kwijt.

Aan tafel

Een mogelijke oplossing voor alle problemen is volgens de ombudsman dat ouders met de Belastingdienst een vaststellingsovereenkomst opstellen, waarin een compensatiebedrag wordt afgesproken als mensen afzien van verdere procedures. "Ga met mensen aan tafel zitten en vraag wat ze nodig hebben", zegt Van Zutphen. "De Belastingdienst moet het dan met hen eens worden. Dan kunnen mensen een punt zetten achter dit vreselijke probleem en de ellendige periode die hun door de overheid is aangedaan."

Zo'n vaststellingsovereenkomst is al langere tijd een wens van advocaten en gedupeerde ouders. Staatssecretaris De Vries van Financiën wees eerder wel op de nadelen: er komt weer een nieuwe regeling bij en er kan rechtsongelijkheid ontstaan, doordat ouders verschillende compensaties krijgen.

Gedupeerden zelf vinden het niet allemaal een goed idee. "Ik snap dat het sneller moet, die mening deel ik", zegt Chantalle Schmitz van Stichting Gedupeerde Ouders. "Alleen je komt niet onder een integrale beoordeling uit, want je moet weten waar de problemen begonnen zijn. Anders weet je niet over welke jaren iemand gedupeerd is."

Proef

Het ministerie van Financiën is inmiddels een proef begonnen om te kijken voor welke gedupeerden een vaststellingsovereenkomst zou kunnen werken. Daarvoor zijn vijftien gedupeerde ouders geselecteerd. De resultaten van de pilot worden over een paar maanden verwacht. Daarnaast loopt er een proef met een externe mediator.

Zelf is Schmitz inmiddels integraal beoordeeld en ze wacht nu op een beoordeling door de Commissie Werkelijke Schade. Zij bleek uiteindelijk over meer jaren gedupeerd te zijn dan ze van tevoren dacht. "Als ik had gekozen voor bemiddeling, had ik daardoor minder vergoeding gekregen."