Tienjarig proces start opnieuw vanwege overlijden rechter

Het proces tegen de voormalig communistische leider van Polen, generaal Wojciech Jaruzelski, moet opnieuw worden gevoerd omdat een rechter in de zaak is overleden. Dat heeft een woordvoerder van de rechtbank bekendgemaakt. Het proces is al sinds 2001 aan de gang.

De 88-jarige Jaruzelski wordt aangeklaagd omdat hij in 1970 als minister van Defensie verantwoordelijk was voor het bloedig neerslaan van protesten in communistisch Polen. Onder zijn bewind doodden Poolse agenten en militairen zeker 44 arbeiders bij demonstraties bij scheepswerven in Gdansk en Gdynia. Het proces tegen Jaruzelski was bijna rond.

Jaruzelski's advocaat zei tegenover de Poolse krant Gazeta dat het noodzakelijk is om de zaak opnieuw te beginnen, omdat het zo is vastgelegd in de strafrechterlijke procedure in Polen. Volgens een woordvoerder van de rechtbank in Warschau staat op 22 juni een vergadering gepland om een nieuwe rechter te benoemen die het proces vanaf het begin moet leiden. Jaruzelski zelf zegt in een reactie bedroefd en geschokt te zijn. "Ik wil een veroordeling meemaken, want de veroordeling in de media heeft allang plaatsgevonden", zo zegt Jaruzelski, die kanker heeft.

Gebeurt het vaker? Gebeurt het vaker dat een zaak opnieuw moet beginnen omdat een rechter overlijdt? Volgens een woordvoerder van het Openbaar Ministerie is het in Nederland in ieder geval nooit voorgekomen en ook bij de Raad voor de Rechtspraak is een dergelijk geval niet bekend. "In veel gevallen zal toch gezocht worden naar andere rechters en zullen ze verder gaan waar ze zijn gebleven", aldus een woordvoerder van de Raad van de Rechtspraak. "Het gros van de zaken kan namelijk door verschillende rechters worden gedaan. Alleen in hele specifieke zaken waarbij specialistische kennis nodig is, zoals bijvoorbeeld beursfraude, kan dat niet."

Er zijn wel gevallen bekend van rechtszaken waarbij het proces vertraging opliep vanwege de dood van een rechter. Dat was eerder dit jaar nog het geval bij het proces tegen de Surinaamse president Desi Bouterse over de Decembermoorden uit 1982. Tijdens het proces stierf kolonel Iwan Amatdasim, hij was een van de rechters. Een gekke situatie, want Bouterse moet als staatshoofd zelf een vervangende rechter beëdigen voor het proces waarin hij zelf de hoofdrol speelt. Het proces loopt sinds 2008.