Peilingwijzer: D66 valt ver terug, ook VVD en CDA verliezen
In de nieuwste Peilingwijzer is de afstand tussen de VVD als verreweg grootste partij (29 tot 33 Kamerzetels) en de concurrentie verder opgelopen. Dat komt vooral door het verdere verlies van D66. De partij van Sigrid Kaag valt terug naar 13 tot 19, een verlies van zo'n 9 zetels ten opzichte van het huidige aantal in de Tweede Kamer.
De andere grotere partijen (10 zetels of meer) zijn de PVV met 14 tot 18 zetels, GroenLinks met 10 tot 14 en de PvdA met 8 tot 12.
I&O Research vroeg kiezers waarom zij D66 de rug terugkeren. Daarbij spelen verschillende zaken een rol, waaronder de integriteitsaffaire rond D66-prominent Van Drimmelen, het tegenvallende leiderschap van Kaag en beloftes over een nieuwe bestuurscultuur die niet worden nagekomen. Waar Kaag ten tijde van de verkiezingen nog het rapportcijfer 6,1 kreeg van de kiezer, is dat nu nog maar een 4,3. Ook premier Rutte scoort overigens een onvoldoende: een 5,1.
Verschil is, zegt politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, dat de gemiddelde VVD-kiezer waarschijnlijk minder hoge verwachtingen heeft van de partijleider als het gaat om bijvoorbeeld de nieuwe bestuurscultuur. "Terwijl Kaag er in de verkiezingscampagne op hamerde dat zij verandering wilde op dat punt. Mensen gaan dan kijken hoe dat in de praktijk gaat en sommigen zijn kennelijk teleurgesteld over het resultaat." D66-stemmers wijken volgens het onderzoek van I&O Research vooral uit naar GroenLinks, maar ook naar andere progressieve partijen als de PvdA en Volt.
GroenLinks, JA21 en BBB op stevige winst
Ook de andere coalitiepartijen verliezen ten opzichte van de verkiezingen van vorig jaar. De VVD staat op -3 en het CDA (7-11) gaat er zo'n zes zetels op achteruit. De enige uitzondering binnen de coalitie is de ChristenUnie, die nu vijf zetels heeft en een winst van 1 zetel boekt.
De grote winnaars zijn behalve GroenLinks nog altijd JA21 (7-11 zetels, 6 erbij) en BBB (6-10, een winst van 7). Caroline van der Plas van BBB, die nu namens haar partij slechts 1 zetel bezet, is volgens het onderzoek van I&O Research een van de weinige politiek leiders die een voldoende weet te scoren bij het electoraat: een 6,2.
Kleinste partijen
De Partij voor de Dieren (7 tot 10 zetels) en de SP (7 tot 9) zijn nagenoeg even groot als BBB. Daarachter komen de ChristenUnie, Forum voor Democratie (3 zetels verlies op 4 tot 6), Volt (2-6), Denk (3-5) en de SGP (2-4).
De twee kleinste partijen, die zich beide wel rond een zetel weten te handhaven, zijn 50Plus en Bij1, beiden op 0 tot 2 in de Peilingwijzer.