Nederlands onderzoek bevestigt dood Rwandese genocideverdachte
Een Rwandees die sinds 2000 werd gezocht vanwege betrokkenheid bij de genocide in 1994 blijkt al vijftien jaar geleden te zijn overleden in Zimbabwe. Dna-onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut in opdracht van de aanklagers wijst dat uit.
"De bevestiging van zijn dood biedt troost dat hij geen verder leed kan veroorzaken", reageerde aanklager Serge Brammertz bij de aankondiging van het nieuws. Hij noemde Protais Mpiranya een gevreesde en beruchte voortvluchtige.
Als commandant van de Presidentiële Garde speelde Mpiranya een cruciale rol bij het begin van de genocide, waarbij in vier maanden tijd meer dan een half miljoen mensen werden gedood. Toen het vliegtuig van president Habyarimana werd neergeschoten ontketende hij het geweld tegen Tutsi-tegenstanders en gematigde Hutu's.
Zo werd Mpiranya verantwoordelijk gehouden voor de moord en verminking van premier Agathe Uwilingiyimana, nog drie ministers en andere politici. Hij zat volgens aanklagers ook achter de moord op tien Belgische blauwhelmen die de premier moesten beschermen. Er lagen acht aanklachten tegen hem, onder meer voor genocide, oorlogsmisdaden, verkrachting en andere misdaden tegen de menselijkheid.
Valse naam
Naar nu blijkt overleed Mpiranya in 2006 op 50-jarige leeftijd in de Zimbabwaanse hoofdstad Harare. Daar was hij terecht gekomen nadat hij zijn geboorteland aan het eind van de genocide was ontvlucht en enkele jaren in Kameroen had gewoond. Zimbabwe zou hebben geweten dat hij was aangeklaagd, maar hielp hem uit handen van justitie te blijven omdat het land zijn militaire ervaring kon gebruiken.
Na vier jaar overleed Mpiranya na een hartaanval veroorzaakt door tbc. Hij werd begraven onder zijn eigen geboortedatum, maar met de valse naam waarmee hij naar het land was gevlucht. Het graf werd recentelijk teruggevonden door internationale onderzoekers.
In totaal werden door het Rwandatribunaal 93 verdachten aangeklaagd, van wie Mpiranya nog de belangrijkste voortvluchtige was. Het tribunaal rondde zijn werk af in 2015 maar het zogeheten Internationaal Restmechanisme voor Straftribunalen behandelt nog openstaande zaken. Nu het lot van Mpiranya bekend is, wordt er nog gezocht naar vijf voortvluchtige personen.
