Onderzoekers: Nederlander betaalt elke dag 2 euro aan Rusland

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Ondanks alle sancties die Nederland in Europees verband oplegt aan Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne, wordt er op dit moment vanuit Nederland iedere dag zo'n 30 miljoen euro overgemaakt naar de Russische staatskas. Per hoofd van de bevolking is dat gemiddeld zo'n 2 euro per dag.

Voor een gezin van drie personen betekent dat zo'n 180 euro per maand. Het gaat dan om de energierekening en alle producten die met behulp van Russisch gas zijn geproduceerd, zoals kunstmest en tomaten. Onderzoeksbureau Kalavasta heeft de cijfers en dagprijzen van de gasimport omgerekend in een gemiddeld bedrag per persoon voor de Nederlandse burger.

Het bureau werkt normaal gesproken in opdracht van ministeries, milieuorganisaties en grote bedrijven. Dit keer handelt Kalavasta op eigen initiatief, zegt directeur John Kerkhoven. "Het komt voort uit frustratie dat je niet meer kan doen voor Oekraïne en het gevoel dat alleen geld storten op Giro555 dit keer niet genoeg is. Wij maken geen antitankwapens maar rekenmodellen, dus hebben we hier ook een rekenmodel voor gemaakt."

Onderzoeksbureau Kalavasta, dat een klimaatneutrale samenleving voorstaat, baseert zich op openbare gegevens van Europese gasbedrijven waarop is te zien wat er Europa binnenkomt via pijpleidingen. Die data zijn gekoppeld aan de netto-import van Russisch gas per land.

De Europese Unie heeft sinds het begin van de oorlog in Oekraïne voor 35 miljard euro aan gas, olie en steenkool van Rusland gekocht, zei EU-buitenlandchef Borrell eerder deze week. Europa probeert de afhankelijkheid van Russisch gas weliswaar snel af te bouwen, maar tot nu toe is er weinig draagvlak voor een boycot van Russisch gas.

Landen als Duitsland en Italië zijn in hoge mate afhankelijk van Russisch gas en een boycot zou volgens tegenstanders meer schade in Europa aanrichten dan in Rusland. Na het uitsluiten van Rusland uit het internationale betalingsverkeer, het bevriezen van buitenlandse tegoeden, inbeslagname van vastgoed en luxejachten, het boycotten van kolen en Russische schepen wordt de lijst van mogelijke aanscherpingen steeds kleiner. Een olieboycot zou de volgende stap kunnen zijn, maar daarna is een boycot van gas de volgende en min of meer laatste zware maatregel.

Zo'n 15 procent van het gas in Nederland komt uit Rusland. Bij een volledige stopzetting van de import van Russisch gas zal Nederland ook moeten meewerken aan het oplossen van tekorten in de rest van Europa, zoals in Duitsland. Dat kan bijvoorbeeld door de gaskraan in Groningen verder open te draaien. Het sluiten of beperken van grootverbruikers van gas in de chemie, kunstmestindustrie en andere energie-intensieve bedrijven behoort ook tot de opties.

Hogere rekening

Het kabinet heeft al een oproep aan burgers gedaan om zuiniger met energie om te gaan. Een gastekort zal zich in de zomer niet voordoen, maar het wordt een uitdaging om de opslagplaatsen te vullen voor komende winter.

Voor huishoudens zal een boycot van Russisch gas betekenen dat zonder verder ingrijpen de energierekening nog hoger wordt. Het kabinet heeft al miljarden uitgegeven aan compensatie via een verlaging van de energiebelasting, extra steun voor lagere inkomens en verlaging van de accijns op benzine en diesel.

Maar niet alle verdere prijsstijgingen zullen gecompenseerd kunnen worden. Een boycot van Russisch gas zal dus leiden tot hogere kosten voor burgers.