Franse zenders moeten op zwart in Mali, persvrijheid zwaar onder druk
De Franse publieke zenders Radio France Internationale (RFI) en France 24 zijn binnenkort niet meer te zien en te horen in Mali, als het aan de militaire overgangsregering van het West-Afrikaanse land ligt. In een online verklaring schrijft de regering dat de zenders 'valse beschuldigingen' over het Malinese leger verspreiden.
De druppel die de emmer deed overlopen was de aandacht die RFI en France 24 deze week besteedden aan een onderzoek van Human Rights Watch. De mensenrechtenorganisatie stelt vast dat Malinese strijdkrachten sinds december vorig jaar zeker 71 burgers hebben gedood. De organisatie spreekt van een dramatische toename van het aantal slachtoffers door militair geweld.
RFI sprak eerder al met tientallen Malinezen die door soldaten zouden zijn mishandeld. In sommige gevallen waren daar volgens getuigen ook Russische troepen bij betrokken.
In Mali vonden in de afgelopen twee jaar twee militaire staatsgrepen plaats. De huidige overgangsregering vaart een nationalistische koers en wil af van de in hun ogen overmatige bemoeienis van de oude kolonisator Frankrijk. Dat land besloot onlangs de militaire missie in het land te staken. Hoewel de machthebbers het ontkennen, zijn er sterke aanwijzingen dat de Malinese strijdkrachten worden bijgestaan door Russische huurlingen.
'Ernstige mensenrechtenschendingen'
Michelle Bachelet, de mensenrechtencommissaris van de Verenigde Naties, zei in een toespraak vorige week bezorgd te zijn over berichten over zeer ernstige schendingen van de internationale mensenrechten door veiligheidstroepen.
De Malinese autoriteiten spreken dit tegen en zeggen dat het gaat het om een mediahype. Ze noemen de beschuldigingen een slim uitgedachte strategie, gericht op het destabiliseren van de overgangsregering. De "criminele intenties" van RFI en France 24 vergelijken ze met het beruchte radiostation Mille Collines, dat in 1994 door het verspreiden van haatzaaiende berichten de genocide in Rwanda aanwakkerde.
Steun voor regime
Een deel van de Malinezen juicht de harde opstelling jegens het westen toe. In de straten van de hoofdstad Bamako wordt regelmatig gedemonstreerd ter ondersteuning van het regime, vaak begeleid door anti-Franse leuzen.
Ik maak me ernstige zorgen. Dit is een grote bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting.
Voor journalisten in Mali wordt het steeds lastiger werken. Buitenlandse journalisten krijgen geen persaccreditatie meer en Malinese journalisten passen zelfcensuur toe, vertelt Tidiani Togola, oprichter van de mediaorganisatie Tuwindi die zich inzet voor democratie en ontwikkeling. "Ik maak me ernstige zorgen. Dit is een grote bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting."
Togola begrijpt dat de beschuldigingen aan het adres van het Malinese leger hard aankomen in het land. "Alle Malinezen staan achter de strijdkrachten, het is ons leger. In de strijd tegen terreur sterven ze voor ons. Maar het is dan juist de verantwoordelijkheid van de staat om na te gaan of de beschuldigingen waar zijn of niet. En als het niet waar is, dan moeten ze met bewijzen komen."
Malinezen zonder nieuwsvoorziening
Als RFI en France 24 niet langer mogen uitzenden, raken Malinezen verstoken van een belangrijke nieuwsbron. Volgens Togola zijn het de best beluisterde zenders in het land. RFI zendt naast Franstalige programma's ook in het Bambara uit, de nationale taal van Mali. "Enorm veel Malinezen zitten straks zonder nieuwsvoorziening."
France Médias Monde, de internationale tak van de Franse publieke omroep, zegt in een persbericht het besluit te betreuren en "ferm te protesteren tegen de ongegronde beschuldigingen." De Europese Unie noemt de voorgenomen maatregel van de Malinese regering onacceptabel, Frankrijk spreekt van een grote bedreiging voor de persvrijheid.
Wanneer RFI en France 24 op zwart gaan is onduidelijk. France Médias Monde zoekt uit of zij nog kunnen voorkomen dat hun zenders daadwerkelijk uit de lucht worden gehaald.
