Zes jaar lang in de topzes, maar toch wil FC Utrecht meer

• Oscar van der Horst

  redacteur NOS Sport

Als kind van de club snapt Jordy Zuidam als geen ander dat de supporters van FC Utrecht meer willen zien dan de huidige zevende plaats. En ook de directeur voetbalzaken wil die volgende stap zetten.

Clubeigenaar Frans van Seumeren schiep die hoge verwachtingen zelf, door bij het vijftigjarig jubileum van de club te stellen dat de aanval op de topdrie moest worden ingezet.

"Maar de tijd dat er hier miljoenen worden neergeteld voor een speler, zijn voorbij", klinkt het dan wat tegenstrijdig uit de mond van Zuidam. "We willen de club verstandig leiden, het liefste zoals een goedlopend bedrijf."

Bij de verloskundigenpraktijk raakte Zuidam twaalf jaar geleden aan de praat met de zus van Van Seumeren. Die contacten leidden tot een baan bij de jeugdopleiding en later de scouting van FC Utrecht. Ook schreef hij een beleidsplan voor de club. "En zo zijn we het sindsdien samen gaan doen."

Zuidam (41) was als voetballer nooit een opvallende kracht. Hij speelde zijn beste wedstrijd voor de FC misschien wel tegen Legia Warschau, uitgerekend op een Europese avond die in de Domstad door zware supportersrellen zo snel mogelijk uit het collectieve geheugen werd verdrongen.

Twee HBO-studies

Naast zijn carrière zag hij ruimte om twee hbo-studies af te ronden. Het beste was er wel af als voetballer, toen Utrecht hem plotseling dus de kans bood ook zijn maatschappelijke loopbaan bij de club te beginnen. "Ik heb nu echt mijn droomfunctie hier."

Sinds de zomer van 2015 is Zuidam in zijn huidige rol actief. De aankoop van Sébastien Haller was meteen een schot in de roos, waarmee alle clubrecords werden gebroken. "Gekomen als een relatief onbekende speler, die ons uiteindelijk veel heeft gebracht."

"Maar het mooiste vind ik het als het lukt om een speler aan te trekken waarvan je niet zou verwachten dat hij voor Utrecht zou kiezen", vervolgt Zuidam. "Voetballers die ook naar grotere clubs en competities kunnen, maar vallen voor het sportieve plaatje hier." Zoals Quinten Timber, transfervrij overgekomen van Ajax.

Zijn andere aankopen van dit seizoen overtuigden vooralsnog minder, met Mike van der Hoorn, Arthur Zagre en Anastasios Douvikas, de spits waarvan veel verwacht wordt. Er moet wel bij gezegd worden dat Naoki Maeda en Henk Veerman pech hadden met blessures.

En dan was er ook nog het verhaal van Mohamed Ihattaren die toch niet naar Utrecht kwam. Zuidam bewoog hemel en aarde voor dat mogelijke buitenkansje.

"Buitenkansje, ik hou zelf niet zo van dat woord. En wat is de definitie van een goede of slechte aankoop? En wat is goed beleid? Kan je een dure aankoop vergelijken met een transfervrije speler?"

Veel nieuwelingen werden de laatste jaren gratis ingelijfd, de operationele verliezen werden de laatste zes jaar met transferopbrengsten gedekt. De club kampt met erfenissen uit het verleden. De hoge stadionhuur en veiligheid zijn volgens Zuidam nog altijd twee relatief dure posten op de balans.

Hij verdiende al ruim vijftig miljoen euro voor de club, waarbij spelers uit de eigen jeugdopleiding verantwoordelijk zijn voor ongeveer de helft van de inkomsten. Ook dat is zijn beleid.

FC Utrecht is de club van de hoge pieken en diepe dalen, al sinds jaar en dag. Zo werden Feyenoord en Ajax dit seizoen al verslagen, maar werd er ook geknoeid tegen hekkensluiter Fortuna Sittard en verloren van NAC Breda in de beker.

Zuidam bekijkt het wat breder. De laatste zes seizoenen eindigde het eerste elftal uiteindelijk steevast in de topzes.

"We zijn eigenlijk nooit zo stabiel geweest. We werken de afgelopen jaren met het zevende à achtste spelersbudget in de eredivisie, dus zijn wat dat betreft altijd boven onze stand geëindigd. En dat terwijl we vaak ook onze beste spelers moesten verkopen om de begroting sluitend te maken."

"Natuurlijk gaan mensen op een gegeven moment steeds meer verwachten. Maar laten we niet vergeten: vroeger was zo'n zesde plaats al een uitschieter."

Vijf trainers versleten

Desondanks versleet FC Utrecht onder zijn bewind al vijf trainers, waarvan Erik ten Hag en John van den Brom werden verkocht. En de huidige eindverantwoordelijke heeft een aflopend contract. René Hake overleefde voor de winterstop een zelfbenoemde crisis, wat betreft zijn toekomst hangt alles voor hem af van het verdere verloop van het seizoen.

En soms moet je ook gewoon even een meevaller hebben in het voetbal, zoals Zuidam had met Denso Kasius. Die verdediger speelde nog nooit een minuut in het eerste, maar werd tijdens zijn verhuurperiode aan FC Volendam deze winter vrij abrupt voor 3,5 miljoen euro weggekocht door Bologna.

"Zo zie je maar hoe snel het kan gaan in dit wereldje", zegt Zuidam. "Ook aan een speler als Nicolas Gavory verdienden we in korte tijd veel geld. Cyriel Dessers is in eerse instantie niet voor de hoofdprijs verkocht, maar leverde ons via een doorverkooppercentage alsnog een mooi bedrag op."

Aan de andere kant kunnen spelers na stukgelopen onderhandelingen ook gratis de deur uitlopen. Kijk naar middenvelder Simon Gustafson bijvoorbeeld, een van de duurdere aankopen van de laatste jaren. Toch vindt Zuidam het te kort door de bocht om dan meteen te spreken van een miskoop of verlies.

"Van de transfersom zie je niets terug, maar een speler kan een toegevoegde waarde hebben gehad in de sportieve prestaties en ontwikkeling van andere spelers. Bijvoorbeeld in het rendement van Gyrano Kerk. Die hadden we misschien wel voor veel minder geld aan Lokomotiv Moskou verkocht, als hij de laatste jaren niet zo goed in stelling was gebracht."

Het is wikken en wegen. "Bij transferbeleid kijk je naar het grotere geheel, wat zijn de investeringen versus de inkomsten en wat is het spelersbudget versus de sportieve prestaties."

De supporter in Zuidam heeft leren relativeren en kijkt minstens zo kritisch naar zijn werk als als die mensen straks om hem heen zitten in het stadion. De topsporter in hem moet immers worden blijven getergd, in de drang naar het hoogst haalbare. "Ik wil ook elke dag blijven leren."

Als voetballer deed hij ook nooit gekke dingen. Effectief zijn, dat heeft de club in zijn huidige positie ook het hardst nodig.