Nieuw klimaatrapport: 'Grote vervuilers stichten brand in ons enige huis'
VN-secretaris-generaal Guterres noemt het nieuwste IPCC-rapport over het klimaat een "atlas van menselijk lijden en een vernietigende aanklacht tegen falend klimaatleiderschap". Volgens hem drijft ongecontroleerde CO2-uitstoot de meest kwetsbaren van de wereld "als een mars van kikkers" richting de vernietiging. Ook richt Guterres zich op grote uitstoters: "De grootste vervuilers ter wereld maken zich schuldig aan brandstichting in ons enige huis."
In de hele wereld wordt gereageerd op het vandaag gepresenteerde rapport van het VN-klimaatpanel. Er staat in dat klimaatverandering en toenemende weersextremen ernstiger gevolgen hebben dan tot nu toe werd gedacht. Aan het rapport werkten honderden wetenschappers mee.
De tijd om nog ergere gevolgen af te wenden raakt snel op, is een van de conclusies. En de mogelijkheden voor mens en dier om zich aan te passen zijn begrensd. Het gebruik van fossiele brandstoffen moet daarom sneller worden tegengegaan, aldus het klimaatpanel.
"We liggen wereldwijd op een verkeerde koers", signaleert de Nederlandse Deltacommissaris Peter Glas. Klimaatverandering gaat sneller en de gevolgen zijn ingrijpender dan werd voorzien, zegt hij. Het rapport toont aan dat wereldwijd ruim 3,5 miljard mensen door de gevolgen van klimaatverandering getroffen kunnen worden.
Nederland loopt risico
Het rapport gaat ook in op de gevolgen van zeespiegelstijging, veroorzaakt door het smelten van gletsjers en ijskappen en het uitzetten van warmer zeewater. Nederland is weliswaar één van de veiligste delta's ter wereld, maar loopt ook risico, zegt Glas. "Vooral steden en kustgebieden zijn kwetsbaar. De combinatie van zeespiegelstijging, stormvloeden, hogere rivierafvoeren en wateroverlast bij piekbuien kunnen hier zorgen voor toenemende schade en slachtoffers."
De Unie van Waterschappen ziet nu al de effecten van klimaatverandering. Nederland moet zich daaraan aanpassen en zich voorbereiden op hogere temperaturen, stortbuien en lange periodes van droogte en neerslag.
"Daarbij moeten we ver vooruit kijken, maar bovenal nu al handelen." De waterschappen pleiten ervoor Nederland niet op de oude manier vol te bouwen, maar bewustere keuzes te maken. Ook zou het bewustzijn onder de bevolking over de kwetsbaarheden moeten worden vergroot, omdat "de grenzen van de maakbaarheid zijn bereikt."
Recept voor rampen
"De bevindingen van het IPCC-rapport klinken als een nachtmerrie, maar ze zijn een dagelijkse realiteit voor gezinnen overal in Kenia en het wereldwijde zuiden", zegt Susan Otieno van ActionAid in Kenia. Meer dan 1,4 miljoen dieren zijn volgens haar gestorven als gevolg van de huidige droogte. "We zijn bang dat het gauw kinderen zijn die zullen omkomen door honger en dorst."
Ook politici en bestuurders reageren op het klimaatrapport. "Ontkenning en vertraging zijn geen strategieën, ze zijn een recept voor rampen", zei de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry. "De beste wetenschappers van de wereld hebben ons laten zien dat we maatregelen om ons aan te passen moeten versnellen, urgent en op grote schaal."
"Extremer weer leidt nu al tot grote en deels onomkeerbare gevolgen voor mens en natuur", aldus minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten. "Het maakt ook duidelijk dat we de opwarming van de aarde moeten beperken tot 1,5 graden." Hij zegt dat het kabinet binnenkort met een uitgebreide reactie komt op het rapport.
Natuur is bondgenoot
Volgens het Rode Kruis springt met dit rapport het licht op rood. "Wetenschappers bevestigen voor het eerst dat klimaatverandering al bijdraagt aan humanitaire crises over de hele wereld." De wereldwijde reactie op covid-19 bewijst volgens de hulporganisatie dat regeringen doortastend en drastisch kunnen optreden bij wereldwijde dreigingen. "We hebben dezelfde energie en daadkracht nodig om de klimaatverandering te bestrijden."
Ook milieuorganisaties als Greenpeace en het Wereld Natuur Fonds benadrukken het belang van het rapport. Het WNF spreekt van "de meest ernstige waarschuwing tot nu toe over de rampzalige gevolgen van klimaatverandering".
Het afgelopen jaar, zegt de milieuorganisatie, konden mensen die gevolgen met eigen ogen zien. "Hittegolven boven de poolcirkel, bosbranden in Siberië, overstromingen in Limburg. Het geeft een inkijk in wat een warmere wereld met zich meebrengt voor mens en natuur."
Tegelijk, zegt het WNF, is de "natuur onze bondgenoot in de strijd tegen klimaatverandering. Denk aan bossen die CO2 opnemen, koraalriffen die kusten beschermen, vrij stromende rivieren die overstromingen tegengaan. Werken met de natuur is bewezen effectief, het is urgent en we kunnen er vandaag nog mee aan de slag."
