Vlaanderen beperkt stikstofuitstoot; tientallen boeren moeten stoppen

De Vlaamse overheid verplicht zestig vee- en mestbedrijven om in 2025 te sluiten. Het gaat om de grootste uitstoters van stikstof. Achttien daarvan zitten al in een uitkooptraject. Ook moet de varkensstapel met een derde inkrimpen. Met de maatregelen legt Vlaanderen de stikstofuitstoot aan banden.

Afgelopen nacht bereikte de Vlaamse regering een akkoord over de plannen, dat het krokusakkoord is gedoopt. Vanmiddag werd het door de Vlaamse premier Jan Jambon toegelicht. In het krokusakkoord is ook een oplossing gevonden voor de zogeheten bouwshift, waardoor twee hoofdpijndossiers in één klap zijn opgelost.

Vlaanderen besloot eerder dat er vanaf 2040 niet langer gebouwd mag worden in de open ruimte, maar alleen nog maar binnen stad- en dorpsgrenzen. Voor eigenaars van de grond die niet meer bebouwd mag worden, moest compensatie gevonden worden.

Daar zouden gemeenten voor opdraaien, maar nu is besloten dat de Vlaamse overheid 100 miljoen euro per jaar bijdraagt. In totaal kost dat Vlaanderen zo'n 1,6 miljard euro.

Meer bedrijven uitgekocht

Met het stikstofplan is tot 2030 3,6 miljard euro gemoeid. 120 bedrijven die net niet horen bij de zestig grootste vervuilers, krijgen een aanbod om zich vrijwillig uit te laten kopen. Als ze zich niet laten uitkopen, moeten ze hun bedrijfsvoering zo aanpassen dat ze aan alle milieu-eisen voldoen.

Alle varkens- en pluimveebedrijven die niet werken met luchtwassers moeten hun uitstoot met 60 procent beperkt hebben in 2030. De gehele varkensstapel in Vlaanderen moet met 30 procent krimpen. De Vlaamse overheid zegt varkenshouders daarvoor een aanbod te doen.

Kippenstalarrest

Het Vlaamse stikstofbeleid kwam vorig jaar op losse schroeven te staan door een zaak van een kippenbedrijf uit Kortessem, dat twee stallen wilde bijbouwen. Een natuurorganisatie maakte daar bezwaar tegen omdat het bedrijf naast een kwetsbaar Natura-2000-gebied ligt. De rechter stak een stokje voor de uitbreiding, en en passant voor het gehele Vlaamse stikstofbeleid. Vervolgens kwam de Vlaamse overheid met een voorlopige regeling. Met het krokusakkoord is nu een definitieve oplossing gevonden.

In 2019 leidde een uitspraak van de Raad van State in Nederland tot vergelijkbare problemen. De Raad van State oordeelde dat tien veehouderijen alleen mochten uitbreiden als er geen schade zou ontstaan aan kwetsbare natuurgebieden. Daarop kwamen vergunningaanvragen voor talloze bouwprojecten stil te liggen. Eind 2020 werd er een meerderheid gevonden in de Kamer voor een nieuwe stikstofwet.