Strenge inreisregels Nieuw-Zeeland onder vuur door zaak zwangere journalist in Kabul

Nieuw-Zeeland heeft corona redelijk succesvol buiten de deur kunnen houden, onder meer door strenge quarantaineregels voor mensen die het land binnenkomen. Maar de zaak van een zwangere Nieuw-Zeelandse journalist maakt opnieuw discussie los over de regels.

Charlotte Bellis, een voormalige Al Jazeera-correspondent, schreef dit weekend in een open brief dat ze noodgedwongen haar toevlucht heeft gezocht in Afghanistan, omdat ze nergens anders terechtkan. De inreisregels voor Nieuw-Zeelanders zouden eind volgende maand versoepelen, als ze 29 weken zwanger zou zijn, maar dat werd uitgesteld. Dus moest ze op zoek naar een plek waar ze kon verblijven terwijl ze een aanvraag kon indienen om via de huidige regels terug te keren naar Nieuw-Zeeland.

Ze werkte in Qatar, maar daar is ongehuwd zwanger zijn strafbaar. Vervolgens vertrok ze naar België, het land waar haar partner vandaan komt. Alleen zou ze daar niet onbeperkt kunnen verblijven tot de bevalling.

Een optie was om dan maar van land naar land te hoppen op toeristenvisa, totdat ze bevallen was, of terug te keren naar Afghanistan, waar ze met haar partner jaren had gewerkt. Voor dat land had ze een visum om er langere tijd te kunnen verblijven. Ze nam contact op met de Taliban, die garandeerden dat haar niks zou overkomen.

Loterij

Het verhaal van Bellis richt de schijnwerpers op het Nieuw-Zeelandse coronabeleid, dat velen als hardvochtig ervaren. Zelfs wie als Nieuw-Zeelander drie inentingen gehad heeft, zoals Bellis, moet bij terugkomst in eigen land tien dagen in quarantaine in speciaal daarvoor ingerichte locaties. Om in aanmerking te komen, moet je via een loterijsysteem een van de 4500 quarantaineplekken bemachtigen.

Veel Nieuw-Zeelanders vallen buiten de boot en kunnen daardoor niet terugkeren. Wel zijn er enkele manieren om voorrang te krijgen. Bellis deed een noodaanvraag op medische gronden. Een zwangerschap kan daar onder bepaalde omstandigheden onder vallen, maar er is geen aparte uitzondering voor zwangere vrouwen. De reden dat Bellis' aanvraag werd afgewezen was onder meer dat de reisdatum die ze voorstelde pas over meer dan veertien dagen was.

Vanwege de omikronvariant scherpte Nieuw-Zeeland deze maand de regels aan. Daarom stelde premier Ardern haar eigen huwelijk uit:

Coronaminister Chris Hipkins reageerde vandaag op het verhaal van Bellis met de opmerking dat ze haar aanvraag opnieuw moest indienen met een reisdatum binnen veertien dagen, of via een andere categorie een noodaanvraag moest doen. Er is namelijk ook een optie voor Nieuw-Zeelanders die in gevaarlijke situaties zitten. Als ze nergens anders terechtkunnen dan in Nieuw-Zeeland, kunnen ze voorrang krijgen. Dat lijkt ook van toepassing op Afghanistan, maar Bellis is het daar niet mee eens. Volgens haar hebben de Taliban haar juist gastvrij ontvangen.

Daarbij maakte Bellis een principieel punt: "Wat voor signaal geeft dat aan vrouwen, betekent het dat er geen pad is voor zwangere vrouwen? We hebben de juiste categorie ingevuld: om medische redenen." Van de 219 aanvragen die sinds juni vorig jaar zijn gedaan vanwege een zwangerschap, zijn er 29 goedgekeurd.

'Doodsvonnis'

Het Nieuw-Zeelandse systeem is volgens Bellis oneerlijk: "Ik wil van de regering weten hoe ze het rechtvaardigen dat Nieuw-Zeelandse vrouwen door de mangel gehaald worden terwijl buitenlandse artiesten, sporters en tv-ploegen via een achterdeur naar binnen mogen."

Inmiddels heeft ook een ander land, dat Bellis nog niet genoemd heeft, haar een visum aangeboden. Daarmee lijkt ook van de tweede voorwaarde - nergens anders meer terechtkunnen - geen sprake.

De Nieuw-Zeelandse zakenman Michael Horton bekritiseerde in een paginagrote advertentie in de New Zealand Listener het inreisbeleid van zijn land:

Bevallen in Afghanistan is volgens Bellis geen optie. De gezondheidszorg is daar slecht, zeker na de machtsovername door de Taliban in augustus vorig jaar. "De VN heeft recent geschreven dat tot 2025 nog eens 50.000 vrouwen extra zullen sterven tijdens hun bevalling vanwege de staat van de gezondheidszorg", schreef Bellis in haar open brief. "Let op: extra. Het totaal zal dichter bij de 70.000 liggen. Zwanger raken kan hier een doodvonnis betekenen."

Prijzen van de Taliban

Hoewel Bellis met haar verhaal de aandacht weet te vestigen op een probleem voor Nieuw-Zeelandse vrouwen, krijgt ze ook kritiek van activisten, schrijft de BBC. Zo zegt Sahar Fetrat van Human Rights Watch: "We zien continu dat bevoorrechte mensen de Taliban prijzen. Er zijn vele manieren waarop je je eigen regering kunt bekritiseren zonder de Taliban te prijzen." Fetrat wijst daarbij op een verhaal van vijf vrouwen die onlangs door de Taliban zijn ontvoerd.

De Oostenrijks-Afghaanse journalist Emran Feroz zegt: "Dit verhaal is opnieuw bewijs dat niet-Afghanen anders behandeld worden door de Taliban dan Afghanen."