Dwergen uit Sneeuwwitje stereotiep? 'Ik speelde er vorig jaar nog een'

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Is een speelfilm met zeven dwergen die samenwonen en werken in een grot ouderwets en stigmatiserend? Op de aangekondigde Disney-verfilming van Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen klinkt kritiek.

De discussie kwam gisteren op gang toen de 1,35 meter lange Amerikaanse acteur Peter Dinklage (52), onder meer bekend van de HBO-serie Game of Thrones, zich negatief uitliet over de verfilming. Hij noemde het sprookje onder meer "achterlijk ouderwets". Disney liet vervolgens weten met meerdere kleine personen te hebben gesproken om het verhaal te moderniseren.

Ook elders waren er kritische geluiden. "Het is totaal niet gepast", zei de kleine Britse komiek Fats Timbo in het programma Good Morning Britain. Zij valt onder meer over het gebruik van de naam dwerg. "De naam dwerg is een medische term, maar staat ook voor een mythisch wezen. Zo gauw mensen een klein persoon zien, denken ze dat we een mythisch wezen zijn, dat we geen persoonlijkheid hebben."

Ze beklaagt zich erover dat de dwergen nauwelijks een achtergrondverhaal hebben en volledig in dienst staan van Sneeuwwitje in het verhaal. Verder sluit zij zich aan bij de kritiek van Dinklage dat het vreemd is dat zeven kleine personen samenwonen.

Jan Braem is het oneens met Dinklage. Hij is zelf een klein persoon en acteur en speelde onder meer een bijrol in Hollands Hoop. Hij is ook eigenaar van het evenementenbureau Short People Agency, dat kleine mensen inhuurt voor films en evenementen.

Braem noemt het "geen enkel probleem" om kleine personen te gebruiken als dwerg in een Sneeuwwitje-verfilming. "Ik speelde vorig jaar nog in een reclame die ging over Sneeuwwitje. Ik speelde erin met zes andere kleine personen en een actrice die Sneeuwwitje moest voorstellen." Hij ziet het sprookje als een "respectvol" verhaal. Wel kan hij zich voorstellen dat andere kleine acteurs zich hier kwader over maken. "Ik ken kleine acteurs die niet zo'n rol zouden aannemen."

Ook de Belangenvereniging van Kleine Mensen erkent dat hier niet eenduidig over wordt gedacht door de leden. "Maar als bestuur zijn we het wel over eens dat dit soort sprookjes niet meer van deze tijd is", zegt penningmeester Jilis Oudshoorn. "Je krijgt door dit soort sprookjes te maken met stigma's en die doen geen goed aan wat wij willen uitdragen over kleine mensen."

Peter Dinklage, die de discussie aanzwengelde, speelde jarenlang Tyrion Lannister in Game of Thrones:

Disney zei na de commotie rond de film om de tafel te hebben gezeten met kleine personen over modernisering, maar Oudshoorn voelt nog steeds weinig voor de nieuwe versie. "Dinklage speelde in Game of Thrones een klein persoon, maar hij zette het realistisch neer. Hij was een mens in plaats van een karikatuur." Wat hem betreft kan dat in Sneeuwwitje niet. "Dan moet je echt alles gaan veranderen en dan blijft er weinig over van het oorspronkelijke sprookje."

Mediawetenschapper Dan Hassler-Forest is het hier niet mee eens. "Onze verhalen zijn voortdurend onderdeel van wie we zijn en wat wij belangrijk vinden. Het is niet wenselijk als we doen alsof dit soort verhalen niet bestaan." Volgens hem is Sneeuwwitje onderdeel van onze populaire cultuur. "Het is dan beter om een nieuwe versie te maken, maar wel een die is aangepast aan ons huidige inzicht."

'Casting wordt beter'

De discussie die Dinklage aanzwengelde vindt Oudshoorn passen in een tijdsbeeld. "Ik denk dat de dialoog de laatste tijd vaker wordt aangegaan en dat de rollen waarvoor kleine mensen worden gecast serieuzer worden." Als voorbeeld noemt hij een lid van de vereniging dat de rol van psychiater speelde in een serie en een ander klein persoon die in een Nederlandse serie een lerares speelde.

"We zijn ons de laatste jaren meer bewust geworden van stigmatisering en uitsluiting en de rol die media hierin spelen", stelt Hassler-Forest. Volgens hem lift de discussie over kleine personen in films mee met de discussie om andere minderheden meer in films te zien in 'gewone rollen'. "Dat heeft absoluut invloed op casting gehad. Er wordt bewuster erop gelet dat niet iedereen beantwoordt aan een bepaald idee hoe ze eruit moeten zien."

Oudshoorn hoopt dat die trend zich doorzet en dat vaker kleine personen in serieuze rollen worden gecast die niets met hun lengte te maken hebben. "Wat we eigenlijk willen is dat er een realistisch beeld van de werkelijkheid komt. Kleine mensen zijn in alle lagen van de maatschappij te vinden en ik vind dat de filmwereld daar een realistische afspiegeling van moet zijn."

Voor een quotum van kleine acteurs voelt hij echter weinig. "Dan krijg je straks misschien acteurs die helemaal niet zo goed kunnen acteren en alleen worden ingezet om een quotum te halen. Het moet organisch groeien."