VU zet omstreden Chinese subsidie stop voor onderzoekscentrum

De VU in Amsterdam zet de subsidie stop die de universiteit ontvangt uit China voor het Cross Cultural Human Rights Centre (CCHRC). Dat zegt de VU in een reactie na onthullingen van de NOS over de gang van zaken bij het onderzoekscentrum. Het bedrag dat de universiteit voor dit jaar al heeft ontvangen, wordt teruggestort.

Verschillende medewerkers van het centrum van de VU hebben het in het openbaar opgenomen voor het Chinese mensenrechtenbeleid, en bijvoorbeeld ontkend dat China de Oeigoeren onderdrukt. Vanwege die uitspraken in combinatie met de financiering uit China ontstonden twijfels over de academische vrijheid die medewerkers van het centrum hebben bij uitvoering van hun onderzoek.

De VU zegt nu dat "zelfs de 'schijn van' afhankelijkheid van het onderzoek onacceptabel is" en daarom passende maatregelen te nemen. Een daarvan is het stopzetten van de subsidie. In een eerdere reactie zei de VU nog: "Het onderzoek van het CCHRC is zoals het past bij de VU onafhankelijk, interdisciplinair, dialogisch en maatschappelijk relevant."

In 2018, 2019 en 2020 kreeg het CCHRC een bedrag van tussen de 250.000 en 300.000 euro van de Southwest University of Political Science and Law in Chongqing. Universiteiten in China zijn nauw verbonden met de Communistische Partij.

Gedurende die jaren was die Chinese universiteit bovendien de enige geldschieter van het CCHRC. Deskundigen zetten grote vraagtekens bij die financiële constructie en de gevolgen daarvan voor de onafhankelijkheid van het onderzoekscentrum.

Of de subsidie uit eerdere jaren ook wordt teruggestort zegt de VU nog niet te hebben besloten. Dat is afhankelijk van een onderzoek dat de VU nu zelf gaat doen naar de vraag "of de onafhankelijkheid van het onderzoek van het instituut op alle fronten gewaarborgd is gebleven". Het bedrag aan subsidie voor dit jaar is volgens de VU vergelijkbaar met het bedrag dat in eerdere jaren is ontvangen.

Hoogleraar mensenrechten Tom Zwart is de directeur van het CCHRC. Hij reageerde vanmiddag op de onthullingen. Dit is een uitgebreide reactie in video: