Experts: goed dat kabinet grafieken gebruikt, maar kies wel de juiste

"U dacht misschien: een nieuw kabinet, een nieuwe minister (...) dat betekent wellicht een andere manier van communiceren. En dat gaat ook gebeuren maar niet meteen vandaag", opende premier Rutte de coronapersconferentie. Toch was de manier van communiceren wel degelijk anders.

Zo gebruikte de kersverse minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers voor het eerst grafieken om zijn betoog te ondersteunen. Experts vinden dat een grote verbetering met eerdere persconferenties. Maar in sommige gevallen leidden de afbeeldingen op het scherm naast Kuipers juist af van zijn verhaal, of voegden ze weinig toe.

Nog helderder

Onder de streep is er volgens kenners geluisterd naar kritiek en zijn er stappen gezet in de goede richting. Maar ze stellen ook dat er nog veel verbetering mogelijk en nodig is om de boodschap helder over te laten komen bij iedereen in Nederland.

Volgens Rutte gaat dat ook gebeuren. Hij zei dat er nog wordt gekeken naar de beste manier om aanpassingen in het coronabeleid bekend te maken. Wat Julia van Weert, hoogleraar gezondheidscommunicatie, betreft wordt het videoscherm in ieder geval een blijvertje.

"Met plaatjes ter ondersteuning help je mensen de info beter te begrijpen. Alleen moeten die plaatjes wel synchroon lopen met het betoog en dat was nu vaak niet het geval." Als voorbeeld wijst ze op de grafiek waarop te zien was dat de besmettingscijfers in vier landen fors zijn gestegen:

"Die grafiek riep bij mij vooral de vraag op: waarom is er bij ons dan meer dicht als het hier relatief goed gaat?" Daarnaast is vier grafieken in één oogopslag volgens haar te veel om te verwerken als iemand tegelijkertijd een verhaal afsteekt. "De grafiek was bovendien te snel weg."

'Werkt niet bij deze boodschap'

Communicatie-expert Lars Duursma miste soms de toegevoegde waarde van de afbeeldingen op het scherm. Bijvoorbeeld toen Kuipers sprak over eenzaamheid onder jongeren.

"Hij liet wel cijfers zien, maar die gingen eerst omhoog en toen weer omlaag. Dat werkt niet als je boodschap is: er is veel eenzaamheid onder jongeren. Dan kan je bijvoorbeeld beter drie jonge mensen laten zien en er dan twee rood maken en een groen, als het twee derde van de jonge mensen treft. Of laat het contrast zien met vóór de pandemie."

Wat de nieuwe minister bij dit onderwerp wel goed aanpakte, was volgens Duursma dat hij het persoonlijk maakte. Kuipers refereerde namelijk aan zijn vier zoons. "Op zo'n manier kan je het niet oneens met hem zijn. Verder sprak hij ook rustig en deskundig. Maar Kuipers wilde eigenlijk te veel zeggen in een te korte tijd en gebruikte te veel graphics."

Moeilijke woorden

In vergelijking met zijn doorwrochte presentaties over de coronacijfers aan journalisten of Kamerleden in zijn vorige functie, praat Kuipers nu veel langzamer en in korte zinnen. Toch gebruikt hij volgens hoogleraar Van Weert nog te veel lastige woorden om iedereen te bereiken. "Het kan nog begrijpelijker. Maar hij is veel minder breedsprakig dan zijn voorganger De Jonge."

Die zat overigens met een schaal popcorn en een biertje thuis de persconferentie te kijken:

De experts vragen zich af waarom het beeldscherm niet werd gebruikt om de nieuwe maatregelen op te presenteren. Of om precies te laten zien wat de toegevoegde waarde is van de medische mondkapjes die het kabinet nu dringend adviseert, voegt Van Weert toe. "Je moet mensen echt overtuigen waarom zoiets belangrijk is."

Verder vindt Duursma dat de gebarentolk in de nieuwe opzet beter uit de verf komt. Vanwege de prominente plek op de achtergrond leidde de gebarentolk voorheen te veel af voor mensen die er geen gebruik van maken. Nu is de tolk in een klein kader rechtsonder in het beeld te zien.