Sidney Poitier (94), eerste zwarte acteur die Oscar won, overleden
Hollywoodacteur en Oscarwinnaar Sidney Poitier is op 94-jarige leeftijd overleden. Hij was de eerste zwarte acteur die werd genomineerd voor een Oscar, en ook de eerste die er een won, begin jaren 60.
Poitier wordt geroemd als een van de laatste acteurs uit de zogenoemde Gouden Eeuw van Hollywood. De steracteur speelde dragende, dramatische rollen in een tijd dat zwarte acteurs nog voornamelijk stereotiepe en ondergeschikte personages vertolkten.
"Ik had geen idee dat dit zou gebeuren", zei de steracteur over het moment waarop hij zijn eerste Oscar won. "Ik sprong op uit mijn stoel en ik zei: ik heb gewonnen!"
Dit moment en een korte samenvatting van Poitiers oeuvre zie je in deze video:
Media op de Bahama's, waar Poitier tot zijn 15e heeft gewoond, meldden het nieuws van zijn overlijden als eerste. Op sociale media wordt de acteur door mede-artiesten geroemd om zijn acteerwerk, maar vooral om zijn voortrekkersrol voor de zwarte gemeenschap en zwarte acteurs en actrices.
Een voorbeeld
"Hij liet ons zien hoe je de sterren kon bereiken", schrijft actrice Whoopi Goldberg op Twitter. Zij was de tweede zwarte actrice die een Oscar kreeg, in 1990 voor haar bijrol in Ghost. Vijf jaar eerder was ze al genomineerd voor haar hoofdrol in The Color Purple. "De waardigheid en klasse die deze man had, en het voorbeeld dat hij voor me was als zwarte man en als acteur, zal nooit worden vergeten", schrijft Tyler Perry. Hij is acteur en eigenaar van een grote filmmaatschappij in de VS.
In 2009 kreeg Poitier de hoogste Amerikaanse onderscheiding voor burgers van toenmalig president Obama:
Poitier werd in 1927 geboren in Miami toen zijn ouders daar op bezoek waren. Daarna woonde hij op de Bahama's, die hij op 15-jarige leeftijd verliet om terug te gaan naar zijn geboortestad. In Miami woonde hij tijdelijk samen met zijn broer. Vervolgens verhuisde de tiener naar New York, waar hij aanvankelijk werkte als afwasser in een restaurant.
Racisme
"Ik woonde in een land waar ik geen baan kon krijgen, behalve de banen die voor mijn huidskleur beschikbaar waren", citeert de BBC Poitier. Het was in de VS dat hij naar eigen zeggen voor het eerst met racisme te maken kreeg. Het was de tijd waarin zwarte en witte burgers strikt van elkaar gescheiden leefden, oftewel de segregatie.
Zo deed de jonge Poitier zijn eerste auditie als acteur bij het zogeheten American Negro Theater in New York. Pas na het volgen van spraaklessen werd hij aangenomen, want de producenten vonden eerst dat hij nog een te zwaar Bahamaans accent had.
Lilies of the Field
In 1955 maakte Poitier zijn debuut in de film Blackboard Jungle. Drie jaar later werd hij bij de Oscars genomineerd in de categorie beste acteur voor zijn rol in The Defiant Ones. Vijf jaar later won hij de Academy Award daadwerkelijk, voor zijn acteerwerk in Lilies of the Field. Kort daarna, in 1964, werd de segregatie in de VS afgeschaft. Een jaar daarvoor had Poitier meegelopen in de mars naar Washington om gelijke rechten, die hij mede organiseerde.
Het zou tot 2001 duren voordat een volgende zwarte acteur de Oscar voor best actor in de wacht sleepte. Dat was Denzel Washington, die in zijn overwinningstoespraak een eerbetoon bracht aan Poitier. "Ik zal altijd in jouw voetsporen treden. Ik doe ook niets liever dan dat."
#OscarsSoWhite
Vijftien jaar later begon er pas echt iets te bewegen in Hollywood. De Academy of Motion Picture Arts and Sciences, die de Oscars toekent, kwam onder vuur te liggen omdat er toen voor het tweede jaar op een rij alleen witte acteurs waren genomineerd. De hashtag #OscarsSoWhite kwam op en zwarte artiesten bleven weg bij de uitreiking.
Acteur Chris Rock speelde daar met een grap op in. Hij vroeg zich hardop af waarom er zo veel ophef over de 'witte' Oscars was.
"Dit is de 88ste editie", zei Rock voor de camera. "Dan moet het toch zeker 71 keer eerder zijn gebeurd? Er waren vast jaren in de sixties waarin Sidney Poitier geen film had."