Bij Golfoorlog geroofd eeuwenoud Gilgamesj-tablet weer terug in Irak

In Irak is een ruim 3500 jaar oud kleitablet gepresenteerd, dat tijdens de Eerste Golfoorlog geroofd was uit een museum en nu is teruggekeerd uit de VS. Het is een van de ruim 17.000 kunstwerken en artefacten die de afgelopen drie decennia zijn verdwenen uit Irak en onlangs vanuit Amerika zijn teruggestuurd. Ook uit Nederland is eerder dit jaar een aantal archeologische voorwerpen teruggekeerd.

Het pronkstuk dat de Irakezen vandaag tentoonstelden is een van de oudste literaire werken ter wereld. Het kleitablet is onderdeel van het Gilgamesj-epos en is zo'n 1,7 miljoen dollar waard. Het Gilgamesj-epos wordt beschouwd als het oudste literaire werk ter wereld. De Iraakse ministers van Cultuur en van Buitenlandse Zaken namen het werk officieel in ontvangst.

Gesmokkeld

In 1991 is het kleitablet bij plunderingen buitgemaakt. Volgens de Amerikaanse autoriteiten is het illegaal de Verenigde Staten binnengesmokkeld in 2003, tijdens de invasie van Irak. Uiteindelijk kwam het terecht in het Bijbelmuseum van Washington D.C. Twee jaar geleden werd het in beslag genomen en oordeelde een rechter dat het terug moest naar Irak.

Een groot deel van het Iraakse erfgoed is verdwenen of vernield bij plunderingen. Met name na de Amerikaanse invasie eerder deze eeuw zijn veel stukken zoekgeraakt. Onder de heerschappij van terreurgroep Islamitische Staat werd er volop in roofkunst gehandeld.

Nederlandse veilingsite

Het leeuwendeel kwam uiteindelijk in de VS terecht. Maar ook in Nederland is Iraakse roofkunst opgedoken. In 2019 werden zeven voorwerpen aangeboden op een Nederlandse veilingsite, die verduisterd bleken te zijn. Na onderzoek van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed heeft de aanbieder ze vrijwillig ingeleverd.

Deze kleitablet, -spijkers en twee zeldzame figuren zijn in mei overhandigd aan de Iraakse autoriteiten.