Zorgen over stadions in Nederland: 'Laat het alsjeblieft niet eerst écht fout gaan'
Een tribune van een voetbalstadion die zomaar kan instorten. Vierhonderd scheuren die over het hoofd worden gezien bij een inspectie. De alarmbellen rinkelen in Den Haag, twee jaar nadat AZ al "aan een ramp ontsnapte" met het ineenstorten van het dak.
De conclusie? Alle 34 stadions moeten onder de loep worden genomen en het moet snel gebeuren. Vandaar dat er deze week een brief op de deurmat belandde van alle stadioneigenaren. "Met een oproep om de constructieve veiligheid na te gaan", laat een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken weten aan de NOS.
Het gaat dan met name om de staantribunes. Want als 93 hossende mensen in Nijmegen een - gedeelte van een- tribune kunnen laten instorten, wie zegt dan dat het niet overal kan gebeuren?
De reactie vanuit de stadions? Wisselend. In Amsterdam en Rotterdam schiet men niet in de stress. "Er vindt al meerdere keren per jaar een periodieke controle op de constructie plaats", laat de persvoorlichter van de Johan Cruijff Arena weten. "We zien geen aanleiding om extra inspecties te doen, maar we conformeren ons aan eventuele verzoeken van het ministerie van Binnenlandse Zaken hieromtrent."
De Kuip? "Die is honderd procent veilig", verzekert stadiondirecteur Jan van Merwijk. "We hebben een oud stadion, ja, maar we inspecteren jaarlijks op constructieve veiligheid. Er is een extern bureau dat die inspecties doet. In juni was de laatste."
'De Kuip? Die hoort te bewegen'
Van Merwijk kent de verhalen die rondgaan over De Kuip. Dat het stadion beweegt als er massaal gejuicht wordt. In 2014 nog schrokken Spaanse journalisten zich een hoedje na een treffer van Feyenoord tegen Sevilla. Ze dachten dat het stadion in zou storten. "Het is gemaakt van staal en beton. Een stalen constructie, die hoort te bewegen. Dat is normaal. Er kan hooguit roestvorming ontstaan, maar dat wordt dan opgelost."
We moeten van dit systeem af. Laat het alsjeblieft niet eerst écht fout gaan, voordat er wat gebeurt.
"De inspectie gebeurt visueel door een ingenieursbureau dat wordt ingehuurd door de burgemeester", vervolgt Van Merwijk. "Zij rapporteren aan de burgemeester en hij zet vervolgens zijn handtekening eronder als het veilig bevonden is. Dat is een vrij strakke systematiek. De oproep van het ministerie is voor ons geen aanleiding tot een extra inspectie."
Zorgen bij PSV
Die systematiek is voor PSV, dat eigenaar is van het Philips Stadion, juist wél reden tot zorg.
"We moeten er vanaf", stelt men in Eindhoven. "Wij laten ons stadion wel grondig keuren, we hopen dat het tegen het einde van dit jaar is afgerond, maar dit is een systeem waarbij de bouwer zelf zijn eigen stadion kan keuren. Zeg maar de slager die zijn eigen vlees keurt. Daarmee voorkom je niet wat er bij FC Twente, AZ en NEC is gebeurd", aldus Marc van de Laar, veiligheidscoördinator bij PSV.
"Heel eerlijk? We hebben het de afgelopen jaren al aangekaart", vervolgt Van de Laar, die in een klankbordgroep van de KNVB eerder zijn zorgen uitte. "Er moet een onafhankelijke keuringsinstantie komen. Niet dat we onze eigen constructeur niet vertrouwen, maar dan hanteren we in Nederland tenminste een lijn en kan het minder snel fout gaan. Het klinkt misschien raar, maar in Nederland zijn er geen specifieke eisen gesteld ten aanzien van de bouw van een stadion."
"In Engeland wel. Daar hebben ze in de jaren zeventig en tachtig dure lessen geleerd. Daar is nu een Green Guide." Van de Laar pleit ervoor dat deze ook in Nederland wordt ingevoerd. Voorlopig ligt er een wetsvoorstel voor wijziging van regelgeving in de bouw, maar die wordt niet eerder dan in het voorjaar aan de Tweede Kamer voorgelegd. Voordat er concreet iets verandert, is het 2023.
Incidenten
Van de Laar: "We hebben in Nederland al wel incidenten gehad waarbij het fout gegaan is. Stel dat er publiek had gezeten in het stadion in Alkmaar toen het dak instortte? Dan kun je wel raden wat er gebeurd zou zijn. In de Grolsch Veste zijn twee mensen overleden omdat er zaken misgingen bij de bouw. Laat het alsjeblieft niet eerst écht misgaan voordat er nu wat gebeurt."
De KNVB zat deze week met het ministerie om tafel. En de voetbalbond roept de stadioneigenaren op om, volgens het geldende Protocol Beoordeling, gehoor te geven aan het verzoek vanuit Den Haag,
"Wij voelen ons niet verantwoordelijk voor de veiligheid", benadrukt Jan Bluyssen, manager competitiezaken bij de KNVB, De bond kan slechts als klankbord fungeren of als schakel. Maar net als PSV pleit ook de bond voor "een toepassing van het Engelse model, waarbij één partij van echte specialisten een onafhankelijke toetsing uitvoert in alle stadions. Een centrale aanpak".
Direct actie
Er zijn clubs die de afgelopen week wél direct tot actie over zijn gegaan. De eerstvolgende speelronde in de eredivisie is op 20 en 21 november. De meeste thuisploegen hebben tegen die tijd zekerheid.
Zoals Sparta Rotterdam. "Natuurlijk. Wij hebben contact gezocht met een externe partij om tot beoordeling van het stadion over te gaan."
Voor Heracles Almelo was het voorval in het Goffertstadion half oktober al aanleiding om extra te laten keuren. "Een fysieke inspectie op haarscheurtjes, betongebreken, dat soort zaken. Daarbij is sprake van een nauwkeurige analyse van de constructie van het stadion. Hoewel het onderzoek nog gaande is, ziet het er op basis van de eerste waarnemingen allemaal goed uit", laat een woordvoerder weten.
Tachtig kantjes, duizenden euro's
Bij RKC hadden ze afgelopen april nog het stadion bouwtechnisch laten keuren. "Een rapport van 80 kantjes, kostte duizenden euro's", stelt algemeen directeur Frank van Mosselveld. "Na de brief van het ministerie deze week hebben we contact gezocht met de constructeur die het rapport toen opstelde, met de vraag of de staantribune inderdaad aan de eisen voldoet. We verwachten dat we het antwoord voor het eerstvolgende duel (met Ajax, 21 november) binnen hebben."
Ook in Heerenveen wordt, voor de zekerheid, nog eens contact opgenomen met de constructeur. "We brengen de brief onder de aandacht. Maar het protocol hanteren wij al. Dat onze constructeur een slager is die zijn eigen vlees keurt? Ja, maar wij gaan er vanuit dat hij dat gedegen doet", aldus Rinse Bleeker, directeur van Sportstad Heerenveen.
De laatste keuring van het stadion van Go Ahead Eagles dateert van 3 februari dit jaar. "Daaruit bleek dat alles in orde was. Of het een visuele inspectie betrof of een meer uitvoerige, weet ik niet", zegt directeur Jan Willem van Dop. "Als een constructeur zegt dat het goed is, een externe partij, dan geloven we dat. Bovendien, en dat is niet onbelangrijk, staan onze oudste tribunes bovenop zand. Die kunnen niet instorten."
