Bosatlas over klimaat: warmere Koningsdagen, sneeuwklokjes bloeien eerder

• Vincent van Rijn

  verslaggever Binnenland

Over het favoriete gespreksonderwerp van veel Nederlanders is nu een heuse Bosatlas verschenen: de Bosatlas van weer en klimaat. Met honderden kaarten en grafieken van het KNMI wordt een actueel overzicht gegeven van het klimaat in Nederland en daarbuiten. Zo valt te lezen dat de kans op een koude Koningsdag in de afgelopen eeuw is gehalveerd en dat sneeuwklokjes drie weken eerder bloeien dan vijftig jaar geleden.

In Glasgow wordt op dit moment onderhandeld over een nieuw klimaatakkoord. Deze atlas laat nog maar eens zien dat er wat moet gebeuren, zegt klimaatonderzoeker Peter Siegmund van het KNMI terwijl hij op een van de vele grafiekjes wijst: "Klimaatverandering heb je altijd, maar het gaat deze eeuw wel heel snel. Ongebruikelijk snel. Zo zijn er de laatste jaren veel meer hittegolven in Nederland en juist minder koudegolven. In 2012 was de laatste."

Een van de actueelste kaarten in de Bosatlas is die van de wateroverlast in Limburg. Afgelopen juli viel daar in twee dagen 182 millimeter regen. Dat was ongebruikelijk veel, zegt Siegmund. "Per jaar valt er ruim 800 millimeter. Nu viel dus de hoeveelheid van twee maanden in twee dagen. Dit had overigens overal in Nederland kunnen gebeuren, het is niet zo dat er in Limburg vaker dan in andere Nederlandse gebieden wateroverlast is."

Een andere kaart laat zien dat het flink meer is gaan regenen in Nederland. Siegmund: "Het is zo'n 10 procent natter geworden. Hier zie je twee kaarten van de neerslaghoeveelheid. Je ziet veel donkere vlekken in de laatste periode, hoe donkerder, hoe meer regen. Dertig jaar geleden was het een stuk minder."

Langs de kust zijn de verschillen in neerslag het grootst. "Dat komt aan de ene kant door de Noordzee die warmer wordt, daardoor verdampt er meer. Maar we denken ook dat de steden in de Randstad ermee te maken hebben. Hoge gebouwen fungeren als een soort bergje, de lucht gaat ertegenaan, daarna omhoog en valt vervolgens als regen weer naar beneden."

Nederland is niet alleen natter geworden, de afgelopen jaren is ons land ook een stuk zonniger geworden. Per jaar schijnt gemiddeld 1774 uur de zon. "De verklaring is dat er minder bewolking is. Er is vaker een warme, droge oostenwind. En hoe dat dan weer komt, weten we niet zeker. Het kan klimaatverandering zijn doordat het Middellandse Zeegebied veel warmer is. Maar zeker is dat niet, het kan ook toeval zijn. Er zijn ook altijd langjarige variaties in de temperatuur of wind."

Het KNMI werkt op dit moment aan nieuwe klimaatscenario's. Daarin staan ook voorspellingen over hoe de toekomstige winters en zomers eruit gaan zien vertelt Siegmund: "Ze worden beide warmer. En als je naar de neerslag kijkt: de winters worden ook natter. In de zomer blijft waarschijnlijk dezelfde hoeveelheid regen vallen of het wordt juist wat minder. Maar zware buien en extreme neerslag gaan juist toenemen."