Australische regering betwist omvang ontbossing in deelstaat Queensland

• Meike Wijers

Het was de eerste grote belofte op de klimaattop in Glasgow: meer dan honderd landen besloten voor 2030 een eind te maken aan ontbossing. Dat is een grote stap, want 10 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen komt door ontbossing. Ook de Australische delegatie ondertekende het plan.

Maar volgens een nieuwe analyse in opdracht van de Australische krant The Guardian is er onduidelijkheid over de schaal van de ontbossing in Australië. De landelijke regering registreert veel minder ontbossing dan de regering van de deelstaat Queensland, waar de meeste bomen worden gekapt. Dat kan betekenen dat ontbossing veel meer voorkomt in Australië dan eerder werd gedacht.

Bulldozersporen

Martin Taylor, docent natuurbehoudbeleid aan de universiteit van Queensland, heeft de cijfers van de deelstaatregering en die in Canberra naast elkaar gelegd. "Ik heb minstens 53 plekken gevonden waar de deelstaat zegt dat er ontbossing heeft plaatsgevonden, maar de nationale regering zegt dat het bos niet is aangetast", zegt Taylor vanuit zijn kantoor in Brisbane. "Dat is natuurlijk vreemd. Daarom heb ik de satellietfoto's erbij gepakt en daarop is duidelijk te zien dat grote delen bos zijn verdwenen. Je ziet de sporen van de bulldozers zelfs vanuit de ruimte."

Natuurorganisaties waarschuwen al jaren voor de grootschalige kap van bomen in Australië. Vooral in het oosten van het land is de ontbossing volgens hen net zo grootschalig als in het Amazonegebied en op Borneo. Volgens het Wereld Natuur Fonds is Australië het enige ontwikkelde land op een lijst van landen met de meeste ontbossing.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) heeft voorzichtig positief gereageerd op het voornemen van de Australische regering om ontbossing te stoppen. Volgens Dermot O'Gorman, directeur van het WWF in Australië, is er nog een hoop te winnen. "In 2018 werd in Australië minstens 370.000 hectare bos platgewalst", reageert hij. Dat zijn driekwart miljoen voetbalvelden. "Dit plan moet daarom wel snel opgevolgd worden met snelle gezamenlijke actie."

Koala's in gevaar

De bomen die in Australië gekapt worden, maken voornamelijk plaats voor de intensieve veehouderij. Er zijn 24 miljoen koeien in Australië, bijna net zoveel als de bevolking. In Queensland heeft 73 procent van de ontbossing te maken met veeteelt voor de rundvleesproductie. Dat heeft gevolgen voor de uitstoot van broeikasgassen. Door bomenkap komt CO2 vrij en koeien stoten methaangas uit.

Daarnaast heeft het verdwijnen van bos grote gevolgen voor kwetsbare dieren die afhankelijk zijn van dit gebied. Vooral koala's worden hard getroffen door het verlies aan leefomgeving. De aaibare, typisch Australische dieren hebben een relatief groot eucalyptusbos nodig om te overleven. Het verlies van leefruimte is een van de belangrijkste redenen dat het iconische beestje nu in gevaar is.

De koalapopulatie is in de afgelopen drie jaar met dertig procent gedaald. Dat heeft naast de kap van bossen ook te maken met de verwoestende bosbranden van twee jaar geleden. Miljoenen hectares bos, inclusief drie miljard dieren, gingen in vlammen op. En daarbij hebben grote populaties koala's de ziekte chlamydia, waardoor ze ernstig ziek en onvruchtbaar worden. Volgens onderzoek in opdracht van de deelstaatregering New South Wales, zal de koala zonder stevig ingrijpen vóór 2050 uitsterven.

Sjoemelende landen

De nationale overheid heeft nog niet gereageerd op het onderzoek waaruit blijkt dat er een verschil is tussen de cijfers van de deelstaat Queensland en die van de overheid. Wat onderzoeker Taylor betreft laat de nationale meetmethode zeer te wensen over. "Het is mij een raadsel. Hoe kan het dat de deelstaat zegt dat er bomen zijn gekapt, terwijl de nationale overheid zegt dat het bos intact is? Dan is er iets ernstig mis met het model van de Australische regering."

Australië is overigens niet het enige land waar de rekenmethodes soms creatief worden gebruikt. Deze week publiceerde de Washington Post een onderzoek waaruit blijkt dat veel landen sjoemelen om zo gunstig mogelijk uit de bus te komen. Volgens de onderzoekers is er wereldwijd een kloof van minstens 8,5 miljard tot 13,3 miljard ton aan niet-gerapporteerde emissies per jaar. Dat betekent dat de aarde mogelijk nog veel sneller opwarmt dan nu wordt gedacht.