Roep om strengere regels over abortus-gastlessen op middelbare scholen

• Nina Jansen & Maxime de Vries

Diverse organisaties van gynaecologen, abortusartsen, expertisecentrum Seksualiteit Rutgers en Fiom, een stichting die vrouwen adviseert bij ongewenste zwangerschap, roepen op tot strengere regels omtrent gastlessen over abortus op middelbare scholen en mbo's. Aanleiding voor hun zorgen zijn het toenemende aantal organisaties die gastlessen geven, die scholieren ervan moeten overtuigen dat abortus niet goed is. Honderden jongeren van tientallen, voornamelijk, gereformeerde en reformatorische scholen kregen de afgelopen jaren zo'n gastles, blijkt uit onderzoek van NOS Stories.

Van tien scholengemeenschappen, waar in totaal 42 scholen onder vallen, is zeker dat zij de afgelopen jaren gastlessen boekten van organisaties die zelf zeggen tegen abortus te zijn. In de lessen komt expliciet anti-abortusgeluid voor. Het gaat om de organisaties Schreeuw Om Leven, de Nederlandse Patiënten Vereniging en het Canadese CCBR. Ook organisatie ProLife Europe, die in 2019 speciaal voor jongeren werd opgericht, biedt gastlessen aan. De scholen en organisaties bevestigden dat zelf aan NOS Stories, of het was te zien in jaarplannen, agenda's en op hun websites en social media-accounts.

In sommige gevallen is informatie uit de lessen misleidend en bij een enkele organisatie aantoonbaar onjuist. Misleidend is volgens onder meer Rutgers bijvoorbeeld dat de afbeeldingen van de foetussen uitvergroot zijn, zodat ze lijken op echte baby's en ook zo genoemd worden, terwijl 85 procent van de abortussen uitgevoerd wordt voor de 12 weken en 60 procent op het moment dat de vrucht nog een embryo is. NOS Stories stuitte ook op een animatie van een foetus die in de baarmoeder 'wegkruipt' voor abortus-instrumenten - een foutieve weergaven van de werkelijkheid vertellen deskundigen. In de onderstaande video van NOS Stories wordt dieper ingegaan over wat er in de gastlessen onderwezen wordt.

NOS Stories onderzocht de afgelopen weken waarom het anti-abortusgeluid onder de jongeren sinds een paar jaar zo aanwezig is. Uit Europees onderzoek blijkt dat jongeren voor het eerst conservatiever zijn over abortus dan hun ouders en ook richten organisaties, die tegen abortus zijn, zich de afgelopen jaren steeds vaker op jongeren door bijvoorbeeld gastlessen op scholen. NOS Stories sprak de afgelopen weken met een aantal van die organisaties en met verschillende jongeren die tegen abortus zijn over hun beweegredenen:

Volgens het ministerie van Onderwijs zijn deze gastlessen toegestaan. Iedere school is vrij om zelf te bepalen welk lespakket zij kiezen of wie zij uitnodigen voor gastlessen. "Scholen mogen gastlessen organiseren die aansluiten bij hun grondslag of identiteit", zegt het ministerie. "Bij dergelijk onderwijs moeten ze aangeven dat er andere visies bestaan, en in het geval van abortus, benoemen dat abortus is toegestaan volgens de wet. Zoals gezegd moeten leerlingen bij dit onderwijs begeleid worden om zelfstandig een mening te vormen, ook als deze opvatting niet overeenkomt met die van de school."

De onderwijsinspectie controleert de plannen van scholen vaak aan het begin van het jaar, waarbij ze letten op 'diversiteit in het leren over seksualiteit'.

Dat is echter onvoldoende, stellen expertisecentrum Seksualiteit Rutgers, Fiom (expertisecentrum ongewenste zwangerschappen), de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGvA). Volgens hen komt met deze lessen de keuzevrijheid in het gedrang, onder meer omdat het taboe op abortus op deze manier groter zou worden.

Taboe op abortus

Zo zegt Ellen Giepmans van Fiom: "Wanneer men feitelijk juiste informatie mist, is het lastiger een weloverwogen keuze te kunnen maken. Daarnaast vergroot het stigmatisering en veroordeling van vrouwen die wel voor abortus kiezen." Rutgers roept de politiek ook op om met een curriculum te komen, dat specifiek beschrijft waar lessen over seksuele vorming aan moeten voldoen "en waarin vrije keuze bij ongewenste of onbedoelde zwangerschap voorop staat". Iets dat ook Fiom, de NVOG, de NGvA ondersteunen.

Uit gesprekken die NOS Stories voerde met verschillende docenten en schoolleiders van gereformeerde en reformatorische middelbare scholen blijkt dat er wel een grote behoefte bestaat aan de lessen. Zo zegt een leraar maatschappijleraar die zeker vier organisaties uitnodigde: "Ik vind dat ze een evenwichtig beeld geven, en we hebben goede contacten met de organisaties." En een sectieleider maatschappijleer van een andere school: "Vaak komen organisaties zoals 'Schreeuw om Leven' negatief in de media. Wij willen het volledige verhaal laten horen en zij vertellen expliciet hoe zo'n abortus eruit ziet. Daar is in de media weinig aandacht voor."

Dat is precies waarom ProLife Europe deze lessen aanbiedt, zegt ook Wilco Kodde van die organisatie: "Wij vinden dat er in andere voorlichting over abortus juist bewust informatie wordt weggelaten over de groei van een baby. Dat laten wij wel zien, zo geven wij juist het complete plaatje. Het is een soort biologieles. In onze gastlessen delen we geen onjuiste informatie, wij delen gewoon de feiten", zegt hij.

Ineke van der Vlugt van Rutgers: "De politiek moet zich achter de oren krabben of ze eenzijdige lessen, met soms zelfs misleidende informatie over abortus wenselijk vinden. Wat willen we kinderen nou bijbrengen? Abortus zonder oordeel. Dat het een recht is, toegang tot abortus is een mensenrecht. Leerlingen hebben recht op eerlijke, juiste en complete informatie over abortus. Zodat ze in vrijheid zelf een keus kunnen maken. Welke keuze dat ook is"