Bijbel voor de 21e eeuw is af, maar ook deze zal weer discussie oproepen

Er is een nieuwe Nederlandse versie van het meest gelezen boek ter wereld, de Bijbel. De nieuwe Bijbel is gemaakt door het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap dat het boek de naam NBV21 heeft gegeven. 21 staat voor 2021, maar ook voor de huidige eeuw.

De herziening van het heilige boek is het sluitstuk van een periode van dertig jaar. Begin jaren negentig zeiden vrijwel alle kerkgenootschappen dat het tijd was voor een nieuwe uitgave in goed, hedendaags Nederlands. Daarmee is het toenmalige Nederlands Bijbelgenootschap aan de slag gegaan, dat resulteerde in de Nieuwe Bijbelvertaling in 2004.

"De grote verschuiving van 2004 leverde veel discussie op. Het Bijbelgenootschap stond daar voor open en vroeg om alle kritiek en suggesties door te geven", vertelt vertaler Cor Hoogerwerf. Met de duizenden reacties van dominees, kerkgangers en anderen op de vernieuwde versie heeft het Bijbelgenootschap zo'n 12.000 wijzigingen aangebracht.

In de nieuwe versie is bijvoorbeeld een stekelvarken in een vogel veranderd, vertelt hoofdvertaler Matthijs de Jong:

De koning heeft vanmiddag het eerste exemplaar in ontvangst genomen in de Grote Kerk in Den Haag. Daarnaast kregen tien vertegenwoordigers van de kerk de NBV21 uitgereikt. Onder hen is ook Theoloog des Vaderlands Almatine Leene, die deze nieuwe versie van de Bijbel zondag meteen zal gebruiken.

Leene verwacht dat kerkgangers en lezers van de Bijbel aan de ene kant heel blij zullen zijn met de nieuwe uitgave. Bijvoorbeeld omdat de teksten beter aansluiten bij ons dagelijks taalgebruik. "Maar het kan ook emotioneel zijn. Sommigen kennen teksten uit hun hoofd en die teksten kunnen nu anders zijn." Ze verwacht dat het vooral wennen is, en dat kost tijd.

Ad van Nieuwpoort, predikant in Bloemendaal en Overveen, is kritisch. Hij vindt het jammer dat gekozen is om het boek begrijpelijk te maken. "Daar is de Bijbel niet voor bedoeld. Het is een vreemd boek en een rijk boek vol poëzie en metaforen." De Bijbel moet volgens hem een zoektocht zijn. "De verdieping ontstaat door het met elkaar te lezen en te bespreken."

Aanpassingen

Al direct in de tweede zin van de Bijbel staat de eerste verandering. 'De aarde was nog woest en doods...' is nu 'De aarde was woest en doods...'. In de vertaling van 2004 was het woord 'nog' erin gezet om het verband sterker aan te zetten, maar lezers vonden dat onnodig. En volgens de vertalers werkt het beter om het opener te formuleren zonder 'nog'.

Klacht nummer een over de vorige versie was het ontbreken van de eerbiedshoofdletters. Hoogerwerf: "De gedachte was in 2004 dat die zouden verdwijnen uit het Nederlands. Maar die hoofdletters worden bij Hij en U nog steeds gebruikt." De Theoloog des Vaderlands is blij dat de eerbiedshoofdletters terug zijn: "Het is een gevoel, maar ik vind het mooi."

'Claudia-de-Breij-vertaling'

Dominee Van Nieuwpoort wijst op een voorbeeld van een wat hem betreft niet geslaagde correctie in het boek Ruth. 'Spreid toch je vleugels uit over je dienares' zegt Ruth in een liefdesnacht tegen Boaz. Dat is veranderd in 'Wilt u mij bij u nemen'. Van Nieuwpoort vindt dat een Claudia-de-Breij-vertaling. "De tekst uit 2004 laat nog iets te raden. Laat die poëzie staan, het is nu platgeslagen."

Leene vertrouwt erop dat de nieuwe vertaling goed is. Ze werkt sowieso met verschillende vertalingen, want elke vertaling is beperkt, geen enkele is volmaakt. Door alle aandacht die er is voor de NBV21 hoopt ze dat het mensen nieuwsgierig maakt en dat ze de Bijbel (weer) gaan lezen.