100 jaar Klassieker: vijf memorabele duels tussen Ajax en Feyenoord

Op 9 oktober 1921, vandaag precies honderd jaar geleden, werd aan de Kromme Zandweg in Rotterdam het allereerste competitieduel tussen Feyenoord en Ajax gespeeld. Het predicaat 'Klassieker' had die wedstrijd natuurlijk nog niet, maar de toon voor de legendarische status van duels tussen Feyenoord en Ajax werd al wel gezet.

Feyenoord beklaagde zich over het harde spel van de Amsterdammers en Ajacied Fons Pelser werd een kwartier voor tijd uit het veld gestuurd wegens commentaar op de wedstrijdleiding. En de uitslag, aanvankelijk 3-2 voor Ajax, werd enkele weken later aangepast naar 2-2.

De Rotterdammers hadden een protest ingediend, omdat de bal bij een Amsterdams doelpunt de lijn niet zou hebben gepasseerd. Filmbeelden ontbraken, maar de bond besloot het doelpunt alsnog af te keuren.

Inmiddels zijn er 197 duels tussen beide rivalen afgewerkt en is de Klassieker altijd een van de hoogtepunten in de eredivisie.

Ajax won 90 keer, Feyenoord 59 en 48 keer eindigde het duel in een gelijkspel. Niet iedere Klassieker was een klassieker, maar er zaten wel veel memorabele wedstrijden tussen. De NOS kiest er vijf uit vanwege de honderdste verjaardag.

7 december 1980: de ijsbal van Wim Jansen

De Klassieker van 7 december 1980 werd legendarisch door het roemruchte ijsbalincident rond Wim Jansen, het Feyenoord-icoon dat kort daarvoor bij Ajax had getekend. Na een kort verblijf bij Washington Diplomats in de Amerikaanse competitie, maar dat maakte de transfer voor Feyenoord-fans niet minder moeilijk te verteren.

Jansen zou zijn debuut maken tegen Feyenoord, in De Kuip. Bedreigingen van Rotterdamse 'fans' hielden hem niet weg uit het stadion waarin hij vijftien seizoenen had geschitterd. Maar zijn wedstrijd duurde slechts achttien minuten, vanwege een welgemikte ijsbal. Een toevalstreffer, bleek later.

Tijdens de warming-up werd Jansen op zijn oog geraakt. De dader was een 12-jarige Feyenoord-supporter. Die vertelde in 2014 dat hij 'geluk' had gehad. "Met alles wat ik in me had, gooide ik die sneeuwbal naar die Ajax-spelers. En wat had ik een mazzel dat ik die ijsbal gewoon keihard op zijn oog gooide! Bij Wim Jansen!"

Jansen probeerde het nog wel, maar werd - aangeslagen als hij was - genadeloos gezocht door de Feyenoord-spelers. Zelfs aanvoerder André Stafleu was verbaasd over zoveel meedogenloosheid. "Ik zag af en toe tackles... niet te geloven gewoon."

Na dik een kwartier ging Jansen alsnog naar de kant. Het hoornvlies van zijn linkeroog bleek beschadigd. Feyenoord won de Klassieker die middag met 4-2, dankzij goals van Richard Budding (twee keer), Pierre Vermeulen en Jan Peters. Bij Ajax kwamen de doelpunten van Wim Kieft en Piet Hamberg.

27 januari 2019: krankzinnige Klassieker in De Kuip (6-2)

Dat Ajax het seizoen 2018/2019 zou eindigen met de landstitel, de KNVB-beker en een plek in de halve finales van de Champions League, hadden weinigen op 27 januari 2019 kunnen voorspellen. Na een 4-4 gelijkspel tegen sc Heerenveen ging een krankzinnige Klassieker met liefst 6-2 verloren in Rotterdam.

Matthijs de Ligt en Frenkie de Jong schaamden zich voor de wanvertoning in De Kuip, terwijl Feyenoorder Robin van Persie met een grote grijns de kleedkamer opzocht. "Ik keek om me heen en dacht: wauw, dit is wel heel erg mooi."

Van Persie zette Feyenoord kort voor rust op 3-2, waarna het nooit meer een wedstrijd werd. Zelfs Yassin Ayoub mocht scoren namens de Rotterdammers. De teller stokte dus op 6-2, waarna De Ligt verzuchtte dat Ajax niet over de titel hoefde te praten. Drieënhalve maand later bleek alles anders.

Wat Ajax presteerde, werd al genoemd. En Feyenoord? Dat eindigde uiteindelijk op 21 punten achter de Amsterdammers als derde. Maar die prachtige zondag in De Kuip pakte niemand ze af.

18 mei 1995: B-ploeg Ajax vernedert Feyenoord in Rotterdam (0-5)

Edwin van der Sar, Frank Rijkaard, Patrick Kluivert, Jari Litmanen, Ronald de Boer, Finidi George: ze kwamen geen minuut in actie tijdens de Klassieker van 18 mei 1995. Zelfs trainer Louis van Gaal ontbrak in De Kuip.

De reden: een week later stond de Champions League-finale tegen AC Milan op het programma. Van Gaal zat in Italië om de Rossoneri te analyseren.

Dat bood kansen voor Feyenoord, zou je denken. Maar niet tegen het Ajax uit het seizoen 1994/1995. Ook met Fred Grim, Martijn Reuser en Nordin Wooter in de ploeg zetten de Amsterdammers de aartsrivaal genadeloos te kijk. Ajax won met 5-0, dankzij doelpunten van Marc Overmars, Nwankwo Kanu (twee), Edgar Davids en Peter van Vossen.

Een speelronde later werd ook FC Twente geklopt, waardoor Ajax het eredivisieseizoen ongeslagen afsloot. Ook de Champions League werd binnengesleept zonder een wedstrijd te verliezen.

De KNVB-beker was dat seizoen een troost voor Feyenoord. In de kwartfinales werd Ajax geklopt dankzij een golden goal van Mike Obiku. Het was de enige Amsterdamse nederlaag van dat seizoen, waarna de ploeg van trainer Willem van Hanegem voor het tweede jaar op rij de beker won.

29 november 1964: de Klassieker van de contactlenzen en dertien goals

"Het publiek stond op de banken. On-ge-loof-lijk", vertelde Eddy Pieters Graafland in 2015 toen hij herinneringen ophaalde aan de sensationele Klassieker uit 1964. "Droomvoetbal was het, van beide kanten. Klaas Nuninga zei na afloop dat het net zo goed andersom had kunnen zijn. Haha."

Pieters Graafland was de keeper van Feyenoord en moest die dag liefst vier keer vissen in de eigen Kuip. Maar de tegengoals deerden de Rotterdammers totaal niet: na negentig duizelingwekkende minuten stond 9-4 op het scorebord. De grootste zege van Feyenoord op Ajax uit de geschiedenis.

Voor Johan Cruijff was het de eerste Klassieker uit zijn nog prille carrière. In de krantenverslagen werd het 17-jarige Ajax-talent echter nergens genoemd. De jonge Cruijff werd overvleugeld door de 19-jarige Feyenoorder Hans Venneker, die liefst vijf keer scoorde.

Ajax-doelman Bertus Hoogerman was die dag niet te benijden. Ploeggenoot Sjaak Swart verklaarde na afloop: "Bertus had vandaag de contactlenzen van zijn schoonmoeder in." Het ging om een grap van de jolige Swart, maar het verhaal ging in de loop der jaren een eigen leven leiden.

Hoogerman kreeg tijdens de wedstrijd wel last van zijn lenzen, maar die waren niet van zijn schoonmoeder. Ajax-trainer Vic Buckingham hield de keeper wel verantwoordelijk voor de afstraffing: Hoogerman moest de volgende zes duels toekijken.

18 september 1983: Ajax maakt gehakt van het Feyenoord van Cruijff

De dreun was hard aangekomen in Amsterdam: in de zomer van 1983 verruilde Johan Cruijff Ajax voor Feyenoord na een conflict met voorzitter Ton Harmsen.

Op 18 september maakte Cruijff, in een Feyenoord-shirt, zijn opwachting in het Olympisch Stadion in Amsterdam. De Amsterdamse grootmeester kreeg met zijn nieuwe club een fikse draai om de oren.

Ajax versloeg Feyenoord na een heroïsche strijd in de stromende regen met 8-2. Cruijff speelde geen rol van betekenis - hij werd vakkundig uitgeschakeld door zijn voormalige ploeggenoot Edo Ophof.

Na een 3-2 ruststand leek een spannende tweede helft in de maak, maar na rust was het alleen Ajax dat de klok sloeg. De destijds 18-jarige Marco van Basten maakte die middag een hattrick, Jesper Olsen scoorde twee keer en ook Ronald Koeman, Peter Boeve en Keje Molenaar troffen doel voor de ploeg van trainer Aad de Mos.

De goals van Feyenoord, getraind door Thijs Libregts, kwamen van Peter Houtman en Henk Duut.

Achteraf was de 8-2 voor Feyenoord slechts een vlekje op het seizoen. Vijf maanden later werd in De Kuip met 4-1 gewonnen en in mei werden de Rotterdammers kampioen. Met Cruijff als uitblinker in hun midden.