Recordafschot wilde zwijnen door voedseltekort in Veluwse bossen

In de afgelopen drie maanden zijn er op de Veluwe 5000 wilde zwijnen afgeschoten, een record. Nooit eerder werden er in zo korte tijd zo veel dieren gedood in het natuurgebied. De wildbeheerders zeggen dat het afschieten dit jaar relatief gemakkelijk gaat: er is weinig voedsel, waardoor de zwijnen vaker de bossen uit komen.

Dit seizoen leven er ongeveer 10.000 wilde zwijnen in het natuurgebied en dat zijn er veel te veel. Het is de bedoeling dat er maximaal 1350 overblijven.

Volgens de eigenaren van de bossen, onder andere Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en het Geldersch Landschap, is er op de Veluwe slechts ruimte voor een beperkt aantal wilde zwijnen. Meer dan 1350 is slecht voor de kwaliteit van de bossen, omdat de dieren de jonge aanwas opvreten. Ook zouden er dan meer aanrijdingen zijn.

In aantal geëxplodeerd

De wildbeheerders slagen er al jaren niet meer in om het aantal wilde zwijnen op het gewenste aantal te houden. Sterker nog, hun aantal op de Veluwe is de afgelopen twee jaar geëxplodeerd. In 2019 waren er nog 4800 wilde zwijnen en afgelopen zomer dus al 10.000.

De enorme toename komt vooral door de grote hoeveelheid voedsel in de bossen. Er gingen de afgelopen jaren nauwelijks zwijnen dood van de honger en ze konden zich optimaal voortplanten.

Jaren van overvloed

Dat bomen en planten acht achtereenvolgende jaren veel meer vruchten (en noten) dan normaal gaven, is bijzonder. Zo'n jaar van overvloed wordt een mastjaar genoemd en dat kwam vroeger gemiddeld eens in de 9 jaar voor. Door klimaatverandering is dat veranderd. Langdurige warmte en droogte, gevolgd door veel regen, zorgen ervoor dat bomen optimaal kunnen produceren. Zwijnen konden de hele winter volop beukennootjes en eikels vinden.

Maar dit jaar is de voedselsituatie anders, zegt Erik Koffeman van de Faunabeheereenheid Gelderland. "Alles wat er 's nachts van de bomen valt, wordt direct opgegeten. Vorige jaren viel er zoveel dat pas in april de bodem een beetje in zicht kwam."

Dat ziet ook boswachter Bart Smit, als hij kijkt naar de sporen die de wilde zwijnen achterlaten:

Door het groeiende aantal wilde zwijnen kostte het jagers jarenlang moeite om het teveel af te schieten. Daardoor werd het doel van 1350 wilde zwijnen nooit gehaald. Vorig jaar hadden er bijvoorbeeld ruim 6000 zwijnen gedood moeten worden, maar het werden er uiteindelijk nog geen 5000.

Dit jaar is de doelstelling hoger: een recordaantal van 8800 wilde zwijnen moet worden gedood op de Veluwe. Toch zijn de betrokken partijen optimistisch. "Alle ingrediënten zijn aanwezig om in de buurt te komen van de doelstand", zegt Koffeman. "Er is weinig voedsel in de bossen, zodat er deze winter veel natuurlijke sterfte zal zijn."

"Daarnaast is er de wolf, die ook graag wild zwijn eet, en er is uitval door wildaanrijdingen. En dan is er nog het afschot door de wildbeheerders. We kunnen goed bij de zwijnen komen, omdat ze zich, op hun zoektocht naar voedsel, beter laten zien dan anders."

Het jachtseizoen duurt nog tot 1 februari. Er wordt niet meer afgeschoten dan nodig, zegt Koffeman. "Als er veel zwijnen doodgaan door de honger, dan zien de wildbeheerders dat. Tijdens het schieten registreren ze wat er nog rondloopt. Bovendien, als er minder dieren zijn, wordt het veel moeilijker om ze te vinden. Maar ze zijn er dan nog wel. Ook als je helemaal niets meer tegenkomt, zitten er altijd nog meer dan 1000 zwijnen in het bos."