Afgelaste herdenking Molukse komst naar Nederland doet veel stof opwaaien
Er komt een nieuwe poging om een landelijke herdenking te organiseren voor de komst van ruim 12.000 Molukkers naar Nederland, nu 70 jaar geleden. Dat evenement zou vandaag gehouden worden, maar werd afgelast omdat het tot tweespalt en bedreigingen binnen de Molukse gemeenschap leidde.
Een petitie tegen de herdenking werd door enkele duizenden tegenstanders ondertekend. Zij willen dat niet alleen de aankomst 70 jaar geleden, maar de hele geschiedenis van Molukkers in Nederland wordt herdacht.
Speciale boodschap
Demissionair premier Rutte zou aanwezig zijn bij de herdenking. Volgens initiatiefnemer Nathalie Toisuta zou hij een 'groot gebaar' maken en met een 'speciale boodschap' komen. Ze zegt in overleg te blijven met het ministerie van Algemene Zaken, omdat ze de aanwezigheid van Rutte belangrijk vindt. De minister-president juicht het volgens haar toe om meer tijd te nemen voor een breder draagvlak.
Rutte wil volgens Toisuta de eerste en tweede generatie Molukkers bij de herdenking toespreken in aanwezigheid van een zo groot mogelijke vertegenwoordiging van hun nazaten. "Persoonlijk hoop ik op excuus of erkenning voor wat Nederlanders in de 70 jaar van onze aanwezigheid hebben gedaan en nagelaten."
De onrust leidde tot bedreigingen aan het adres van Nathalie Toisuta. Zij wil nu eerst gesprekken voeren met belangenorganisaties om te horen wat zij missen en welke ideeën er leven voor een herdenking.
De weerstand en de persoonlijke bedreigingen hebben er volgens haar flink ingehakt. Ze heeft aangifte gedaan bij de politie. "Maar we moeten ook kijken wat er onder die bedreigingen zit. En dan zien we dat de jongere generatie die pijn van de eerste generatie nog in zich heeft. Dat vertaalt zich in boosheid en agressie."
Dat zegt ook Jeftha Pattikawa, een van de ondertekenaars van een petitie tegen de herdenking, die door enkele duizenden tegenstanders is ondertekend. "Veel jongeren zeggen: onze geschiedenis is groter dan de aankomst van deze schepen. Het wordt niet verteld op scholen, in musea, en is moeilijk te vinden in archieven. De redenen van ons vertrek, de rol van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger en de nasleep, dat we in barakkenkampen werden opgevangen, waar werkloosheid en drugsmisbruik was. Wij zijn hier omdat de Nederlanders daar waren."
Onder de eerste generatie Molukkers, die vanaf 1951 in Nederland aankwam, is juist teleurstelling over het uitstellen van de herdenkingsbijeenkomst. Bob Latuheru (78) uit Vlissingen kwam als 8-jarige samen met zijn ouders aan in Rotterdam. "We werden ondergebracht in kampen, kregen de eerste maanden geen school, spraken de taal niet. Maar we dachten dat we binnen een jaar terug zouden gaan," herinnert hij zich.
Bob snapt de onenigheid wel, maar heeft zelf goede herinneringen aan de tocht naar Nederland:
"Mijn ouders hebben een moeilijke tijd gehad. Het was een teleurstellende periode en dat heeft veel woede veroorzaakt. En een permanent verlangen om terug te gaan." Daarom vindt hij dat de herdenking vandaag door had moeten gaan. "De geschiedenis moet bekend blijven. We zijn nu 70 jaar verder en moeten de ervaringen anders bekijken. Deze herdenking is een goed initiatief om de herinnering levend te houden."
Nationaal monument
Initiatiefnemer Toisuta ziet nog steeds mogelijkheden om begin volgend jaar alsnog een herdenkingsbijeenkomst te houden, in aanwezigheid van Rutte. Of dat op de datum van de aankomst van het eerste schip op 21 maart zal zijn, is onduidelijk.
Andere organisaties onder leiding van het Moluks Historisch Museum zijn bezig met een jaarlijkse herdenking van de overtocht van de Molukkers vanaf 21 maart 2022. Dan moet er bij de Lloydkade in Rotterdam een nationaal monument komen, waarvoor inmiddels meer dan 52.000 euro is ingezameld door de Molukse gemeenschap.
Voorzitter Kaja Sariwating van het museum: "Dat monument gaat er volgend jaar zeker komen. En hoe de dag er verder uit gaat zien moeten we onderzoeken. Het is goed dat het plan voor een herdenking vandaag is uitgesteld. Wij hebben allemaal als doel om tot erkenning van het Molukse leed te komen. Maar dat moeten we niet doen zonder de hele gemeenschap erbij te betrekken."
