Zij zijn wel gevaccineerd of hersteld, maar krijgen geen QR-code

• Mike Megens

  redacteur Buitenland

Toeristen, expats, buitenlandse studenten en Nederlanders die in het buitenland corona opgelopen hebben. Amper een week na de invoering van de coronapas blijkt dat deze groepen moeilijk aan een QR-code komen. De NOS sprak met drie mensen die gevaccineerd zijn of corona hebben gehad, maar die in Nederland alleen na het doen van een coronatest naar een restaurant of een theater kunnen gaan.

Neem bijvoorbeeld Jan Boers. Hij reist voor zijn werk regelmatig tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Eind juli was hij in Engeland en testte hij positief op corona. Boers werd snel weer beter en kreeg een herstelbewijs, maar noch het Verenigd Koninkrijk noch Nederland verschaft hem een QR-code. "Ik heb de GGD gebeld, ik ben naar de huisarts geweest, maar ze kunnen me niet helpen. Het verhaal is dat als je in het buitenland een test hebt gedaan, de GGD die niet kan registreren", zegt hij.

Boers vertelt dat zijn huisarts hem adviseert zich te laten vaccineren, maar dat wil hij liever niet. Hij heeft inmiddels al twee keer corona gehad. Afgelopen juli dus, maar ook aan het begin van de pandemie. Zijn huisarts stelde die diagnose op basis van de symptomen die hij destijds had. Boers: "Ik ben dubbel gevaccineerd door moeder natuur. We vergeten dat we iets moois hebben, een immuunsysteem. Ik zit vol met antistoffen. Dat maakt het zo raar en wrang. Instanties lijken je niet te willen helpen als je niet bent gevaccineerd."

Een woordvoerder van VWS zegt dat het Verenigd Koninkrijk niet is aangesloten op het Europese QR-codesysteem DCC. Dat bemoeilijkt volgens haar de aanmaak van een QR-code met behulp van een herstelbewijs uit dat land. Een antistoffentest volstaat volgens haar niet. "Die testen kunnen niet goed genoeg bepalen hoe goed je beschermd bent en ook niet hoe lang geleden de infectie was."

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) en het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) maken zich zorgen over studenten van buiten de EU die geen QR-code kunnen krijgen. Een van die studenten is Yvonne Le uit de Verenigde Staten. Ruim tweeënhalf jaar geleden kwam ze naar Nederland voor haar studie. Aan het begin van de pandemie vloog ze terug naar de VS en schreef ze zich uit in Nederland. Ze is in de VS volledig ingeënt met een door de EU erkend vaccin. Nu is Le terug in Nederland. "Om mij een QR-code te geven heeft de Nederlandse overheid mijn BSN-nummer nodig. Dat heb ik wel, maar nog niet op een officieel document. Nu moet ik me hier eerst opnieuw inschrijven. Het kan nog weken duren voordat ik een QR-code heb."

Le had niet verwacht dat de coronapas zo snel zou worden ingevoerd. Ze voelt zich als internationaal student buitengesloten. "Afgelopen zaterdag kon ik niet mee uit eten met vrienden. Zij zeggen dan wel dat we ook thuis iets kunnen eten, maar ik wil dat voor hen niet verpesten. Ik voel me een last." Ze kan wel nog een terrasje pakken, maar Le vindt het niet eerlijk: "Ik ben gevaccineerd, maar ik word nu behandeld alsof dat niet het geval is."

Een woordvoerder van VWS laat weten dat de EU bezig is met het aansluiten van 'derde landen' bij het Europese QR-codesysteem. Ook landen als het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn al bezig met de procedure. "De vraag is wat je doet met mensen uit die landen als de procedure nog loopt. We willen horecaondernemers ook niet vragen om vaccinatieboekjes te controleren. Daar valt mee te frauderen en het is bovendien privacygevoelig."

Expats

Ook Nederlandse expats lopen tegen problemen aan als ze weer terug zijn in Nederland. In Rusland bijvoorbeeld is alleen het Spoetnik-vaccin beschikbaar. Dat is niet goedgekeurd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Veel expats hebben zich er toch mee laten vaccineren, in de verwachting dat de WHO Spoetnik uiteindelijk zou erkennen. Zo ook NOS-Ruslandcorrespondent Iris de Graaf. Ze begrijpt de WHO wel. "De ontwikkelaars van het Spoetnik-vaccin geven simpelweg te weinig informatie aan de WHO om het vaccin goed te kunnen onderzoeken. Maar je sluit daarmee wel een enorme groep Russen en andere mensen die hier wonen buiten, die alleen dit vaccin kunnen krijgen."

Het ministerie van VWS noemt het een dilemma. "We geven QR-codes uit op basis van vaccins die de EMA en de WHO goedkeuren. Die instituties doen onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid. Wij passen ons beleid daarop aan."

De Graaf heeft na haar Spoetnik-vaccinatie toch corona opgelopen. Ze heeft een Russisch herstelbewijs, maar ook dat is niet geldig in Nederland. "Het voelt heel dubbel. Je voldoet niet aan de officiële regels, maar ik ben ziek geweest van corona. Alsof corona in een ander land anders is dan in Nederland."