Koningshuis kost 38 miljoen euro

Door verslaggever Menno Reemeijer

Het Koninklijk Huis publiceert vandaag voor het eerst een jaaroverzicht waarin verantwoording wordt afgelegd. Al jaren is er kritiek dat niet duidelijk is wat de koningin en andere leden van het Koninklijk Huis allemaal doen, wat ze er voor krijgen en wat het allemaal kost. Vorig jaar ontstond er rumoer over het jacht van de koningin, de Groene Draeck. De Lemster Aak was aan groot onderhoud toe en de vraag was of dat voor rekening van het Rijk moest komen of door de koningin zelf moest worden betaald. Inmiddels heeft de koningin aangegeven dat ze de naar schatting 350.000 euro zelf betaalt, wat ook is terug te vinden in het jaaroverzicht.

Dwarsdoorsnede

Het jaaroverzicht is vooral een opsomming van veel feitjes. Er wordt een dwarsdoorsnede gegeven van de werkzaamheden van met name koningin Beatrix, prins Willem Alexander en prinses Máxima.

Samen hadden ze afgelopen jaar zo'n 250 openbare optredens. Dat varieert van de nieuwjaarsreceptie tot het meedoen aan de vrijwilligersdag, van bezoeken aan bedrijven tot staatsbezoeken. Voor een groot deel is het terug te lezen in dit overzicht.

Maar het jaaroverzicht blijft beperkt. Niet alle kosten staan vermeld. Zo vallen staatsbezoeken onder Buitenlandse Zaken en de beveiliging onder het ministerie van justitie. In Noorwegen bijvoorbeeld kennen ze al langer een dergelijk overzicht en daar zijn de kosten veel verder uitgesplitst en daardoor doorzichtiger. Zo kun je zelfs lezen hoe hoog de telefoonrekening is van het Noorse Koninklijk huis.

Weetjes

Er staan ook aardige weetjes in. Bijvoorbeeld dat alle brieven die naar de koningin worden gestuurd, ook echt behandeld worden. Ze worden als verzoekschrift doorgestuurd naar de verantwoordelijk minister of staatssecretaris. De meeste brieven gingen vorig jaar over huisvesting, schuldbemiddeling en verblijfsvergunningen. De bewindslieden moeten ook terugrapporteren wat er mee gebeurd is.

De koningin heeft afgelopen jaar 500 wetten en maatregelen van bestuur getekend en 3000 Koninklijke Besluiten. Dat doet (en moet) ze allemaal persoonlijk.

De prins en prinses hebben kennelijk ook gewoon een mobieltje. Dat valt af te leiden uit het bezoek dat de kersverse premier Rutte vlak na z'n aantreden bracht aan het paar op de Eikenhorst. "De prins en prinses hebben met de minister-president gesproken over formele zaken, zoals de voorbereidingen voor het officiële bezoek aan Vietnam in 2011, maar ook de mobiele telefoonnummers werden uitgewisseld", staat in het verslag.

Politiek gevoelig

2010 was natuurlijk ook het jaar van de kabinetsformatie en de rol die de Koningin daarbij speelde. Er is veel over gezegd in de politiek. De macht van de koningin bij de formatie zou te groot zijn. Sindsdien zijn verschillende partijen, zoals de PVV, GroenLinks en D66 ook bezig met het voorbereiden van voorstellen om de rol van de koningin anders in te vullen.

In het jaaroverzicht komt die rol ook aan de orde. De eerste zin op pagina 109 luidt heel subtiel: "Als na verkiezingen blijkt dat de Tweede Kamer geen debat wil voeren om richting te geven aan de kabinetsformatie, begint de koningin met het consulteren van haar vaste adviseurs." Met andere woorden: dat de koningin zich moest bemoeien met de kabinetsformatie ligt vooral aan de partijen zelf.

De macht die de koningin heeft of de invloed die ze kan uitoefenen blijkt misschien wel het meest uit het hoofdstuk waarin beschreven wordt dat ze iedere maandag de premier ontvangt op Paleis Huis ten Bosch (en niet op Noordeinde zoals vaak wordt gezegd). Het is een feit dat algemeen bekend is. Maar dat ze ook geregeld andere bewindslieden ontvangt om het beleid door te spreken, zal minder bekend zijn.

Financiele verantwoording

Het jaaroverzicht bevat ook een financiële verantwoording. Het zijn de belangrijkste zaken uit het officiële jaaroverzicht van de koningin. De cijfers zijn al bekend, maar hier toch maar even de belangrijkste. De koningin "verdient" 828.000 euro per jaar, de prins en prinses ieder 245.000.

Dan zijn er nog de kosten voor personeel een materieel: voor de koningin vijf miljoen euro per jaar en voor Willem-Alexander en Máxima 2 miljoen per jaar. Is dat wat de monarchie ons kost? Nee, want er werken zo'n 300 mensen in de hofhouding op de paleizen in Den Haag, Amsterdam, Wassenaar, Baarn en Apeldoorn bij de Dienst Koninklijk Huis. Daarnaast zijn er nog 30 mensen in dienst van de overheid bij het zogeheten Kabinet der Koningin. Zij ondersteunen de koningin ambtelijk.

De totale kosten van het Koninklijk Huis in 2010 komen daarmee uit op 38.824.000 euro, meldt het eerste koninklijke jaarverslag.