Trendbreuk bij financiering klimaatbeleid? Burgers worden ontzien bij kosten

• Rob Koster

  Economieverslaggever

De financiering van het klimaatbeleid vertoont een trendbreuk die gunstig is voor burgers en kleine bedrijven. De extra miljarden die het kabinet uittrekt om de klimaatdoelen te halen, worden voor het eerst niet langer volledig betaald uit de energierekening. Nu gas en elektriciteitsprijzen wereldwijd toch al enorme stijgingen laten zien, is dat goed nieuws voor huishoudens en kleine ondernemers.

Het kabinet trekt volgend jaar 6,8 miljard euro extra uit voor onder meer het subsidiëren van grote zonne- en windenergieprojecten, verbetering van de energie-infrastructuur, isolatiemaatregelen voor huizen en gebouwen en hulp bij het verduurzamen van de industrie. Deze extra investering wordt uit de algemene middelen gehaald. "Zodat we de portemonnee van huishoudens kunnen ontzien", zegt staatssecretaris Yesilgöz-Zegerius van Economische Zaken en Klimaat.

Yesilgöz-Zegerius noemt het een belangrijke stap. "Want daarmee kunnen we de uitrol van duurzame energie en andere duurzame technologieën versnellen."

Een nieuwe aanpak dus. Er was ook al langer kritiek op de manier waarop Nederland het klimaatbeleid financiert. De internationale organisatie voor economische samenwerkingen en ontwikkeling (OESO) zei begin dit jaar dat de rekening vooral bij burgers en kleinere bedrijven terechtkomt, terwijl de grote vervuilers vooral van de subsidies profiteren.

Ook de hoogste ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Lidewijde Ongering stelde verandering voor. Zij pleitte in het economenblad ESB voor financiering uit de algemene middelen en het laten oplopen van het begrotingstekort.

De Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie (NVDE) is blij met de veranderde financiering. "Burgers en bedrijven dreigen anders in financiële problemen te komen, zeker met de huidige energieprijzen", zegt directeur Olof van der Gaag.

"Maar het is ook een goed idee om klimaatbeleid niet volledig via de energierekening te financieren. De deltawerken zijn ook niet uit de waterschapsbelasting betaald."

Om huishoudens te ontzien heeft het kabinet het afgelopen jaar de energiebelasting voor burgers verlaagd en die voor bedrijven verhoogd. Het midden- en kleinbedrijf constateert nu dat de rekening nu vooral bij hen terecht komt. Industriële grootverbruikers van energie die ook veel CO2 uitstoten zoals Tata Steel en Shell, ontspringen grotendeels de dans. Dat komt door de grootverbruikerskortingen op de energiebelasting die ze ontvangen.

Of de gewijzigde financiering van de extra uitgaven voor klimaatbeleid daarom een echte trendbreuk is, moet blijken in de kabinetsformatie.

Grootste risico

Overigens betekent het beleid van dit demissionaire kabinet niet dat de gas- en elektriciteitsrekening niet verandert. De gasbelasting gaat iets omhoog en die van elektriciteit naar beneden om isolatie van huizen en gebouwen te stimuleren. Het grootste risico voor de energierekening zit niet in belastingmaatregelen maar in de gestegen gas- en elektriciteitsprijzen. Voor mensen die op korte termijn hun energiecontract moet vernieuwen kan dit tot een verhoging van honderden euro's per jaar leiden.